Edebiyat gazetesi üzerine bir inceleme (1 Ocak 1934 – 31 Aralık 1945)

Abstract

Bu çalışmada Azerbaycan Yazarlar Birliği’nin bünyesinde çıkan Edebiyat gazetesinin 1 Ocak 1934 - 31 Aralık 1945 yılları arasındaki sayıları üzerine inceleme yapılmıştır. Gazetede başlangıçta edebiyat alanındaki faaliyetler ele alınsa da, zamanla sadece edebiyat değil; ülke gündemindeki diğer konulara da yer verilmiştir. “Edebiyat Gazetesi Üzerine Bir İnceleme” adlı çalışma, “İnceleme”, “Tahlilî Dizin” ve “Seçilmiş Metinler” olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. “Giriş” kısmında gazetenin basıldığı yıllardaki genel durumla ilgili bir değerlendirilme yapılmıştır. Öncelikle Sovyet döneminin başlarında Azerbaycan’da yaşanan sosyal ve siyasî gelişmelerle ilgili bilgiler verilmiştir. Yine aynı bölümde 1930’lu yıllardaki siyasî kıyım ve II. Dünya Savaşı sırasında Azerbaycan Sovyet Cumhuriyeti’ni etkileyen önemi olaylar da ele alınmıştır. Bu bölümde Azerbaycan basın tarihine de yer verilmiş; Azerbaycan basınının oluşumu, gelişimi ve günümüzdeki durumuyla ilgili bilgiler verilmiştir. Bu bölümün son kısmında ise yayın faaliyetine günümüzde de devam eden Edebiyat gazetesi hakkında genel ve güncel değerlendirmeler yapılmıştır. Birinci bölümde gazetenin şekil ve muhteva özellikleri ve yazar kadrosuyla ilgili bilgiler verilmiştir. Bunun yanı sıra Edebiyat gazetesinin incelenen sayılarının tablosu hazırlanmıştır. İkinci bölümünde, incelenen sayıların tahlilî dizinine yer verilmiştir. Burada gazete; yazar adı, konuları ve türlerine göre tasnif edilmiştir. Üçüncü bölümde ise seçilmiş metinler teze aktarılmıştır. Bu bölümde yer alan metinler, nazım ve nesir olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Seçilmiş metinlerin sadece edebî nitelikte değil, aynı zamanda bilimsel araştırmalar için de tarihî bir değer taşıdığı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Azerbaycan, basın tarihi, Edebiyat gazetesi, gazete, tahlilî dizin.

In this study, the issues of the newspaper Edebiyat, which were published by The Union of Azerbaijani Writers, between 1 st January 1934 and 31 st December 1945 have been examined. The newspaper, at first, contained the literary activities, but in time it contained the other important issues on the agenda of the country. The study called “An Examination on the newspaper Edebiyat” is comprised of three main sections: namely “Examining”, “Analysis List” and “Selected Texts”. In the “Introductio”, the general conditions of the years, in which the newspaper was published, have been evaluated. Firstly some information about the political and social issues of Azerbaijan in the earlier of the Sovet Union has been presented. And in the same section, some events that affected Azerbaijan Soviet Socialist Republic during the World War II and massacres happened in the thirties have been examined. In this section, the history of the Azerbaijani press has also been treated and its establishment, development and present condition have been discussed. In the last part of the section, the newspaper Edebiyat, which is still published, has been evaluated in general. In the first section of this study, some information about the writers, contents and forms of the newspaper have been provided. And the table of the issues, which were examined, have been prepared. In the second section, the analysis list of the issues in question has been prepared. In the third section, the selected texts have been added into the dissertation. The texts in this section are divided into two categories: namely, poetry and prose. The selected texts are not only literary texts, but also they have historical values for scientific researches. Key words: Azerbaijan, press history, Edebiyat newspaper, newspaper, analytical list