Paksoy, KezbanUygun, Hamit2024-11-042024-11-042024https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=usXiZIM9Lp0wk-YzRoaT-_lH3B_tSAXDtUd5-fBCQ5fIbPMlwow2j8vo9Vns9Ffvhttps://hdl.handle.net/11480/10834Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Türk Dili ve Edebiyatı Bilim DalıMevlânâ Celâleddin-i Rûmî İslâm tasavvuf düşüncesine yön veren, husûsî konularda yeni bir bakış açısı kazandıran önemli bir şahsiyettir. Eserleri içerisinde özellikle Mesnevî'si birçok tasavvuf ekolünün referans kitabıdır. Mesnevî her dönemde farklı ilim insanlarınca incelenmiş, tartışılmış, değerlendirilmiştir. Mevlânâ'nın görüşlerini ve felsefesini açıklamak maksadıyla birçok şerh çalışması yapılmıştır. Bu çalışmalar günümüzde de devam etmektedir. Bu tez Seyyid Mehmed Ali tarafından yazılmış Mesnevî-yi Ma'nevî adlı Mesnevî şerhini tanıtmak, 361a-400b varakları arasında yer alan metnin transkripsiyonunu ve sözlük çalışmasını yapmak amacıyla hazırlanmıştır. Mesnevî-yi Ma'nevî, İsmâîl Rusûhî-yi Ankaravî'nin Mecmû'atu'l-Letâyif ve Matmûratu'l-Ma'ârif adlı Mesnevî şerhinin henüz hangi nüshasından istifade edilerek yazıldığı tespit edilmemiş ve transkripsiyonu yapılmamış bir yazma şerhtir. Birinci bölümde, metin şerhi ve şerh geleneği, şerh metinlerinin tasnifi, Mesnevî'ye yazılmış tercüme ve şerhleri, mesnevî nazım şekli, Mevlânâ ve Mesnevî hakkında özet bilgilere yer verilmiştir. Seyyid Mehmed Ali'nin hayatı ve edebî kişiliği hakkında bilgiler derlenmiş; Mesnevî-yi Ma'nevî tanıtılmıştır. Seyyid Mehmed Ali'nin eserinin tamamına yönelik değerlendirmeler aktarılmıştır. Bölümde Mesnevî-yi Ma'nevî'nin şerh metodu, dil hususiyetleri ve kaynakları üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünde metnin muhtevası tasavvufî şerh geleneğine göre incelenmiştir. Üçüncü bölümde metnin transkripsiyonu yapılmış ve metindeki kelimelere ait sözlük çalışması gerçekleştirilmiştir. Mesnevî-yi Ma'nevî'yle ilgili araştırma yapanlar eseri İsmâîl Rusûhî-yi Ankaravî'nin Mesnevî şerhinin muhtasarı olarak değerlendirmektedirler. Bu nedenle eserin değerlendirilmesinde Ankaravî'nin Mecmû'atu'l-Letâyif ve Matmûratu'l-Ma'ârif ile Mesnevî-yi Ma'nevî arasındaki benzerlikler ve farklılıklar çeşitli örneklerle desteklenmiş, muhtelif karşılaştırmalar yapılmıştır. Ayrıca Seyyid Mehmed Ali'nin neden muhtasar bir eser yazmayı tercih ettiği tartışılmıştır. Bu incelemeler Mecmû'atu'l-Letâyif ve Matmûratu'l-Ma'ârif'in H 1039/1630 yılında son halini alan nüshası temel alınarak yapılmıştır.Mawlana is an important figure who shaped Islamic Sufi thought and brought a new perspective. Especially his Mathnawi is the reference book of many Sufi schools. Mathnawi has been analyzed and evaluated by different scholars in every period. Many commentaries have been made in order to explain Mawlana's views. These studies continue today as well. This thesis has been prepared to introduce the commentary of Seyyid Mehmed Ali's Mathnawi-yi Ma'nawi, to make a transcription and dictionary study of the text between 361a-400b varaks. Mathnawi-yi Ma'nawi is a manuscript commentary of Ismâîl Rusûhî-yi Ankaravî's commentary on Mathnawi, Mecmû'atu'l-Letâyif ve Matmûratu'l-Ma'ârif, which has not yet been transcribed and transcribed. In the first chapter, information about the tradition of commentary, classification of commentary texts, translations and commentaries of mathnawi, the verse form of Mathnawi, Mevlana and Mathnawi is given. Information about Seyyid Mehmed Ali's life and literary personality is compiled; Mathnawi-yi Ma'nawi is introduced. The chapter focuses on the commentary method, language features and sources of Mathnawi-yi Ma'nawi. In the second part of the study, the content of the text is analyzed according to the Sufi commentary tradition. In the third part, the text is transcribed and a dictionary study of the words in the text is made. Mathnawi-yi Ma'nawi is compared with Mecmû'atu'l-Letâyif and Matmûratu'l-Ma'ârif and Mathnawi-yi Ma'nawi. In addition, the reasons why Sayyid Mehmed Ali preferred to write a concise work are discussed. These examinations are based on the copy of Mecmû'atu'l-Letâyif and Matmûratu'l-Ma'ârif, which was finalized in 1039/1630 AH.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessTürk Dili ve EdebiyatıTurkish Language and LiteratureMaster Thesis1409887917