Demircan, AydınKaraarslan, Muhsin2024-11-042024-11-042007https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=-Z0vbSUgrhM9fXoGkRe6Qxz5_NNOpXWmEpEEiC4ZDkduAjjbCOf5BTgk1KZ_Th9Rhttps://hdl.handle.net/11480/9541Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Ana Bilim DalıFuran, tiyofen, pirol çekirdekli bilesiklerin termal intramoleküler Diels-Alder (IMDA) reaksiyonlarına ve molekül içi serbest radikalik halkalasma reaksiyonlarına karsı eğilimleri arastırıldı. Oksijen ve sülfür içeren baslangıç maddeleri, Williamson eter metodolojisi kullanılarak sentezlendi. Tether azot içerdiği zaman; furfuril aminler önce alkillendi, sonra tert-bütoksi karbonat grubu ile korundu. Furan çekirdekli baslangıç maddeleri termal [4+2] halkakatılma islemini, toluen içerisinde, 110°C'de, dört günde gerçeklestirdi. Reaksiyon sonunda halojen atomlu (Br, Cl) bir kuaterner karbona sahip bitisik tri ve tetrasiklik moleküller elde edildi. Oksijen ve sülfürlü bitisik heterosikliklerin (228, 232) bortriflorür-eterat kompleksi ile diklorometan içerisinde - 78°C' de muamelesi, epoksi köprüsünü açtı ve beraberinde gelen aromatizasyon, izobenzofuranol ve izobenzotiyofenolü verdi (%72-76). Ayrıca furan ve tiyofen çekirdekli bilesiklerle, intramoleküler serbest radikalik reaksiyon denemeleri yapıldı. Anahtar Kelimeler: Termal ?ntramoleküler Diels-Alder (IMDA), sikloadisyon, quaterner brom-klor, bortriflorür-eterat .Tendency of thermal intramolecular Diels-Alder (IMDA) reactions and free radical reactions of furan, thiophene, pyrrole cored compounds have been investigated. The precursor possesing oxygen and sulphur were synthesized by using Williamson ether methodology. When the tether contain nitrogen; furfurylamines were alkylated first, then protected by a tert-butoxy carbonate group. Furan cored precursors underwent thermal [4+2] cycloaddition process in toluene at 110°C for four days. Fused tri- and tetracyclic molecules possesing a quaternary carbon with halogens (Br, Cl) were obtained. Treatment of fused oxy- and thio- heterotricyles (228, 232) with borontrifluorate-etherate complex in dichloromethane at -78°C cleavaged epoxy bridge and concomitant aromatization gave izobenzofuranol and izobenzothiophenol (72-76%). Additionally intramolecular free radical cycloaddition / fragmentation reaction was attempted furan and thiophene cored compounds. Key Words: Thermal Intramoleular Diels-Alder (IMDA), cycloaddition, quaternary bromo-chloro, borontrifluoride-etherat.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessKimyaChemistryDoctoral Thesis1226222781