Büyükakkaş, AhmetYeloğlu, Fatma2024-11-042024-11-042019https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=npGs9H39x7G6401x51yqpIWxBTsfIop0Vyy5p5rg5z8a_KvXengAfkmZpSIdu7Kshttps://hdl.handle.net/11480/10805Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim DalıBu çalışmada, 1990 yılında Kazakistan'da basılan Yeni Uygur Türkçesindeki atasözlerini barındıran "Almas Zerriler Uygur Halk Makal ve Temsilliri" kitabı örneğinde Yeni Uygur Türkçesinin cümle bilgisi çalışılmıştır. Özbek Türkçesi ile birlikte Çağatay Türkçesinin devamı niteliğinde olan Yeni Uygur Türkçesi, 20. yüzyılın ilk çeyreğinde mahallî şivelerin yazı dili olması ile Doğu Türkistan'da adeta yeni bir lehçe gibi kendini göstermiştir. Kimi araştırmacılar Yeni Uygur Türkçesinin 1955 sonrası resmiyet kazandığı, kimi araştırmacılar ise 1930'lu yıllarda kendini göstermeye başladığı görüşündedir. Tarih ne olursa olsun Doğu Türkistan'da konuşulan bu Türk lehçesinin yeni bir resmi dil olarak gösterilmeye çalışılması tamamen bölgedeki siyasî şartlarla ilgilidir. İncelediğimiz kitap Almatı'da basılsa da kitabın yazarları Doğu Türkistanlı yani Uygur Türküdür. Kitap, Yeni Uygur Türkçesi ile yazılmıştır. Bütün bunlardan hareketle Yeni Uygur Türkçesindeki atasözlerinin cümle bilgisi açısından nasıl bir özellik gösterdiği amaçlanmıştır. Bu bağlamda atasözlerinin önce Latin alfabesi ile çevriyazısı yapılmış daha sonra bu atasözleri Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Bu atasözlerinde geçen cümle ögeleri, cümle çeşitleri ve kelime grupları incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Yeni Uygur Türkçesindeki atasözleri, cümle bilgisi, Almas Zerriler.In this study, the sentence knowledge of the New Uighur Turkish was studied in the example of the book "Almas Zerriler an which contains the proverbs in the New Uighur Turkish published in Kazakhstan in 1990 As a continuation of Chagatai Turkish along with Uzbek Turkish, New Uighur Turkish appeared as a new language in East Turkestan with the local dialects being written language in the first quarter of the 20th century. Some researchers believe that New Uighur Turkish became official after 1955 and some researchers started to show itself in the 1930s. Regardless of history, the fact that this Turkish dialect spoken in East Turkestan is a new official language is all about the political conditions in the region. The material of our study is a book of Uighur proverbs published in Kazakhstan. Although the book was published in Almaty, its authors are from East Turkestan, namely Uighur. The book is written in New Uighur Turkish. From this point of view, it is aimed how the proverbs in New Uighur Turkish show a feature in terms of sentence knowledge. In this context, proverbs were first translated into Latin alphabet and It was then transferred to Turkey Turkish. The types of words and sentences mentioned in these proverbs are examined Key Words: Proverbs in New Uighur Turkish, syntax, Almas Zerrilertrinfo:eu-repo/semantics/openAccessDilbilimLinguisticsMaster Thesis1258595203