Topal, AyşeAranas, Art Marvin Magsanay2024-11-042024-11-042024https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=usXiZIM9Lp0wk-YzRoaT-9KyU_Civ4Kf4OHc_qUTjle8qtMdeL9n9U4gNnnx7vOzhttps://hdl.handle.net/11480/10386Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilim DalıEnerji ve enerjiye güvenilir erişim hayatımızın neredeyse her yönünü etkilediği için çok önemli bir rol oynamaktadır. İş dünyası, endüstriler ve hizmetlerin yanı sıra eğitim, sağlık ve iletişim için de gereklidir. Güvenilir enerjiye erişim eksikliği, ekonomik büyümeyi engellemektedir; çünkü araştırmalar, enerji yoksulluğu ile genel yoksulluğun nasıl ilişkili olduğunu göstermiştir. Müslüman Mindanao'daki Bangsamoro Özerk Bölgesi (BARMM) uzun süredir bir enerji krizi yaşamaktadır; hükümetin elektrifikasyon verileri, hanelerin %58,26'sının elektriğe erişiminin olmadığını göstermektedir. Bu nedenle parlamento üyeleri, Çevre, Doğal Kaynaklar ve Enerji Bakanlığı'na, bölgedeki mevcut yenilenebilir enerji seçeneklerini (jeotermal, hidroelektrik, biyokütle, güneş ve okyanus enerjisi) araştırmak için kapsamlı bir enerji geliştirme planı hazırlaması yönünde bir kararla çağrıda bulunmuştur. Böyle bir planın oluşturulması, yenilenebilir enerjiyi teşvik etmeyi, enerjinin verimli kullanımını geliştirmeyi ve sonuç olarak şebekeden bağımsız ve elektriksiz alanlarda yaşayan nüfus için geçim programlarını desteklemeyi amaçlamaktadır. Literatür taraması yoluyla bu çalışma, hükümetin inisiyatifine katkıda bulunacak çeşitli Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerini belirlemiştir. Altı uzman belirlenerek ikili karşılaştırmalar yoluyla kriter ağırlık Bulanık AHP ile elde edilmiştir. Belirlenen kriter ağırlıkları, bölgede yenilenebilir enerji seçeneklerinin seçiminde ekonomik kriterlerin dikkate alınması gereken en önemli kriter olduğunu göstermiştir. Alternatiflerin sıralaması için Bulanık TOPSIS, Bulanık WASPAS ve Bulanık MOORA kullanılmıştır. Sonuçlar, güneş enerjisinin en iyi alternatif olduğunu gösterme konusunda tutarlı bulunmuştur. Güneş enerjisine yatırım yapmak yalnızca bölgenin daimi sorununa bir çözüm sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda ülkenin fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltma ve enerji karışımında yenilenebilir enerjinin payını artırma hedefine de katkıda bulunabilecektir.Energy and a reliable access to it plays a very crucial role in our lives for it affects almost every aspect of it. It is essential for business, industries and services, as well as education, healthcare, communication. Lack of access to reliable energy hinders economic growth, as studies have shown how energy poverty and overall poverty are correlated. The Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao (BARMM) has been experiencing an energy crisis for a long time, with government electrification data showing that 58.26% of its households have no access to electricity. Because of this, the members of the parliament have urged through a resolution the Ministry of Environment, Natural Resources and Energy to craft a comprehensive power development plan to explore the available renewable energy options in the region, namely geothermal, hydropower, biomass, solar and ocean energy. The creation of such plan aims to promote renewable energy and improve efficient use of energy, and consequently support livelihood programs for the population living in off-grid and un-electrified areas. Through a literature review, this study has identified several Multi Criteria Decision Making (MCDM) methods to contribute towards the government's initiative. Six experts were identified and tasked to do criteria weight evaluation through pairwise comparison which was then treated with Fuzzy AHP. Their evaluation showed that economic criteria is the most important criteria to consider in selecting renewable energy options in the region. Furthermore, the experts were tasked to rate the performance of each alternative against each criterion, and Fuzzy TOPSIS, Fuzzy WASPAS and Fuzzy MOORA were used to process their responses. The results were consistent in showing that solar energy is the best alternative. Investing in solar energy doesn't only provide a solution to the region's perennial problem but could also contribute to the county's goal of reducing reliance to fossil fuels and increasing the share of renewable energy to the power mix.eninfo:eu-repo/semantics/openAccessEnerjiEnergyMaster Thesis1105883520