Çelik, Tuğba2024-11-072024-11-0720181308-2140https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/303972https://hdl.handle.net/11480/13662Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasıyla birlikte Maarif Vekâletiyoluyla okullarda okutulacak dersler için öğretim programlarıtasarlanmaya başlanmıştır. Ortaöğretimde önce Türkçe sonra Türkedebiyatı, Türk dili ve edebiyatı gibi adlarla okutulan dil ve edebiyatdersleri için çok sayıda öğretim programı geliştirilmiştir. Ülkemizde1924’ten bu yana ortaöğretim için biçimlendirilen dil ve edebiyatderslerinin gerek kültürel değer öğretimi hedefleri taşıması gerekse biredebiyat tarihi öğretimi ve bir dil eğitimi süreci olarak görülmesinedeniyle bu dersler her zaman yoğun bir öğretim programı eksenindetasarlanmıştır. Bu nedenlerle, dil ve edebiyat dersi öğretim programlarıçoğu zaman tartışmaya açık hale gelmiştir. Bu çalışmada 1924’ten2017’ye dek ortaöğretim düzeyinde Türkiye’de yürürlüğe girmiş dil veedebiyat dersleri öğretim programları, amaç ve içerikleri bakımından elealınmıştır. Nitel araştırma desenlerinden içerik çözümleme yöntemininkullanıldığı bu çalışmada 1924, 1927, 1928, 1929, 1934, 1950, 1957,1976, 1992, 1995, 2005, 2015 ve 2017 tarihli dil ve edebiyat öğretimiprogramlarının metinleri içerik çözümlemesi ile incelenmiştir.İncelemelerin sonunda Türkiye’de dil ve edebiyat öğretiminin ağırlıklıolarak kültürel modelle biçimlendirildiği, sanat ve dil eğitiminin ikinciplanda bırakıldığı görülmüştür. 2005’le birlikte geçilen yapılandırıcıyaklaşımın kültürel modelin yarattığı etki nedeniyle bütünüylegerçekleştirilemediği gözlenmiştir. 2017 öğretim programında kültürelmodelin halen ağırlıkta olduğu ancak dilsel modele de ağırlık verilmekistendiği görülmektedir.Bunun yanı sıra dilsel modelin nasıluygulanacağına ilişkin yeterli yönlendirmelerin bu öğretim programındayer almadığı görülmektedir. Bireysel modelin Türkiye’de henüz hiçkullanılmadığı anlaşılmaktadır. Oysa bireysel modelde, öğrencinin kendi beğenisine göre bir okuma alışkanlığı edinmesi söz konusudur. Her üstsınıfta edindiği birikimle ve zamanla geliştirdiği bu alışkanlık onuneleştirel okur düzeyine ulaşmasını sağlayabilecektir. Türkiye’de bundansonra gerçekleştirilecek dil ve edebiyat dersi öğretim programlarındabireysel modelin de yer alması önerilmektedir.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessTarihEğitimEğitim AraştırmalarıEdebiyatDil ve Dil BilimArticle134245274303972