Yazar "Can, Feray" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    VIII. ve -XIII. yüzyıllar arası Türkçe eserlerde hayvan adları
    (Niğde Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015) Can, Feray; Kök, Abdullah
    Hayvanlar, bütün toplumlarda olduğu gibi, Türk kültürünün de vazgeçilmez yapı taşlarıdır. Türkler hayvanlara, sosyal hayatta günlük ihtiyaçları gidermenin dışında kutsallık, benzetme unsuru, dertlerine deva, zamanlarına isim, kendilerine ata, savaşlarına silah, devletlerine arma olma gibi birçok yönden anlamlar yüklemişlerdir. Bu durum Türklerin konar göçer bir kültüre sahip olmasının sonucudur. Temel geçim kaynakları hayvanlar olunca kültürlerinin temeline de onları koymuşlardır. İncelenen eserlerden de görülmektedir ki hayvanlar Türk toplumunun bir parçası olmuşlardır. Hayatları boyunca farklı kültür ve dinlerle tanışmış olmalarına rağmen bu hayvanların Türk toplumundaki yeri, bazı değişiklikler olsa da, hep devam etmiştir. Örneğin İslamiyet’ten önce kutsallaştırılmış bir hayvan olan geyik, İslamiyet’ten sonra da dervişlerin ya suretine büründükleri ya da binek aracı olarak kullandıkları bir hayvan olmuştur. Böylece bir millet ne kadar din değiştirirse değiştirsin ya da ne kadar farklı kültürden etkilenirse etkilensin hayvanlar ve hayvan adları, milletlerin aldıkları kültürün kendi kültürüyle sentezlenmesi sonucu o milletin malı olduğunu kanıtlar. Bu çalışmada da VIII. ve XIII. yüzyıllar arasında Köktürk, Uygur, Karahanlı dönemlerinde ortaya konmuş eserlerdeki hayvan adlarından hareketle o dönemin kültür ve edebiyatına hayvanların etkisi incelenmiştir. Çalışmamızda Köktürk, Uygur ve Karahanlı döneminde yazılmış olan eserler taranmış, taranan hayvan adları eserlerde yer aldıkları konumlarla verilmiş, transkripsiyonda eserlerdeki yazılışlar korunmaya çalışılmış ve toplanan bilgiler dönem başlıkları altında “karada yaşayan, suda yaşayan uçan ve efsanevì-mitolojik” hayvanlar kategorileri ile sınıflandırılmıştır. Ayrıca hayvan adlarının dönemlere ve eserlere göre karşılaştırılması, kullanım kolaylığı açısından, tablolaştırılarak çalışmamıza eklenmiştir. Tabloda birkaç ayrı çalışmadan oluşan kitaplar tek başlık altında toplanıp öyle isimlendirilmiştir. Örneğin Altun Yaruk Sudur 6, Altun Yaruk, Altun Yaruk 3. ve 7. kitaplar “Altun Yaruk” başlığı altında; “TİEM 73 üzerine yapılan A.Kök ve S. Ünlü’ye ait çalışmalar da “TİEM 73” başlıkları altında toplanmıştır