Yazar "Kurum, Uygar" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 2 / 2
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Bektaşî Velâyetnâmelerinin motif yapısı(Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2021) Kurum, Uygar; Çolak, FarukTarikat propagandasının yapılması ve tarikat mensuplarının yetiştirilmesi amacıyla yazılan velâyetnâmeler yazıldıkları dönemin ideolojisi, fikirleri, beklentileri, inançları, gelenek ve görenekleri; toplumun sosyal, ekonomik, siyasî, dinî-tasavvufî yapısı; dönemlerinin tarihî olay ve şahsiyetleri hakkında bilgileri ihtiva etmesi yönüyle kültür ve edebiyat dünyamızın önemli kaynakları arasında yer almaktadır. Bektaşî velilerinin kerâmetlerinin anlatıldığı bu eserlerin motif ve folklorik unsurlar bakımından oldukça zengin olması nedeniyle bu çalışmada velâyetnâmelerde geçen motif ve folklorik unsurlarla ilgili değerlendirmeler yer almaktadır. Tez çalışmasında Stith Thompson ve Ahmet Yaşar Ocak'ın motif tasniflerinden istifade edilmiştir. Buna göre velâyetnâmelerde tespit edilen motifler 21 ana başlığa ayrılmıştır. Ancak Stith Thompson'un 23 ana başlıktan oluşan motif tasnifini bire bir uygulanmayıp çalışmamızın muhtevasına göre farklı motif başlıkları kullanma yoluna gidilmiştir. Stith Thompson'un motif tasnifinde yer alan Sihir (Büyü), Akıllılar ve Aptallar, Şans ve Kader, Toplum, Tutsaklar (Esirler) ve Kaçaklar, Hayatın Tabiatı, Karakter Özellikleri, Mizah motif başlıklarına bizim çalışmamızda yer verilmemiştir. Bizim yaptığımız tasnifte yer alan Bitkiler, Nesneler/Cansız Varlıklar, Yer/Mekân, Rüya, Din ve Tasavvuf, Renkler, Sayılar motif ana başlıkları ise Stith Thompson'un tasnifindeki motif ana başlıkları arasında yer almamaktadır. Olağanüstülükler/Kerâmetler motifinin alt başlıklara ayrılmasında ise Ahmet Yaşar Ocak'ın tasnifinden yararlanılıp tespit edilen farklı kerâmet motiflerinin bu motif ana başlığının altına ekleme yoluna gidilmiştir. Böylelikle bahsettiğimiz araştırmacıların tasniflerinden farklı bir motif tasnifi ortaya konmuştur. Çalışma süresini göz önüne alarak incelediğimiz velâyetnâmelerin yazma nüshaları yerine konumuzla ilgili yayınlanmış kitap, makale ile yayınlanmamış olan doktora ve yüksek lisans tezlerinden istifade edilmiştir. Tezimize konu olan velâyetnâmelerin nüshalarının daha önce menâkıbnâmeler üzerine çalışma yapan araştırmacılar tarafından transkribe edildiği veya günümüz Türkçesine aktarıldığı tespit edilmiştir. İstifade ettiğimiz kaynakların bir kısmının velâyetnâmelerin farklı nüshalarının edisyon kritiği yapılarak hazırlandığı, bir kısmının tek nüsha üzerine hazırlandığı, bir kısmının ise velâyetnâmenin zaten tek olan nüshasının esas alınarak hazırlandığı görülmüştür. Velâyetnâmelerde tespit edilen motiflerin İslam öncesi Türk inançlarından, semavî dinlerin kutsal kitaplarından, Hint-İran dinlerinden ve tasavvufî akımlardan beslendiği; mit, masal, destan, efsane, halk hikâyesi, fıkra gibi halk anlatılarında yer alan motiflerle zenginleştirildiği somut örneklerle ortaya konmuştur. Velâyetnâmelere göre velilerin toplum içerisinde tarikat lideri, din adamı ve kerâmet gösteren kişiler olarak görülmelerinin yanında bilge, kâhin, adelet sağlayıcı ve halk hekimi gibi roller üstlendikleri ve işleri icra ettikleri gerçeği tespit edilmiştir. Halk inanışlarını ve geleneklerini ihtiva etmesi yönüyle velâyetnâmeler kültürel birer hazinedir. Bu eserler kültürel mirasın muhafaza edilmesi ve gelecek nesillere aktarılması yönüyle de ayrı bir öneme sahiptir. Çalışmamızda velâyetnâmelerin bu amaca hizmet eden eserler olduğu ortaya konmuştur.Öğe Düziçi'nde halk hekimliği(Niğde Üniversitesi, 2008) Kurum, Uygar; İçel, HaticeSağlık, insanoğlunun sahip olduğu en büyük hazinedir. Bu nedenle sağlık sorunlarına karşı, asırlardan beri çözüm arayışı içinde olmuştur. Hastalıkları tedavi ederken elde ettiği bilgi ve tecrübeler neticesinde de bugün ?halk hekimliği? olarak adlandırdığımız kültürel yapı ortaya çıkmıştır.Tezimiz, Düziçi'ndeki halk hekimliği inanç ve pratiklerini ihtiva etmektedir. Çalışmamızın Giriş kısmında Düziçi'nin tarihî, coğrafî, beşerî, turistik ve ekonomik yapısı hakkında bilgiler verilmiştir. I. Bölüm'de, halk hekimliği ile ilgili genel bilgiler verilerek yörede tespit ettiğimiz insan, hayvan ve bitki hastalıkları ile bu hastalıkların tedavi yöntemlerine yer verilmiştir. II. Bölüm'de, hastalıkların tedavisinde başvurulan bulunan şifalı sular ve ziyaret yerleri ile ilgili bilgiler verilmiştir. III. Bölüm'de ise tedavilerde kullanılan bitkisel, hayvansal ve madensel maddelerin listesine yer verilerek hangi hastalılıkların tedavisinde kullanıldıkları belirtilmiştir. Tezimizin sonunda derleme yaptığımız kaynak kişilerin listesine; Kaynakça kısmında, çalışma sırasında faydalandığımız eserlere; Ekler bölümünde ise yörede konuyla ilgili çektiğimiz fotoğraflara yer verdik.Çalışmamızın halk edebiyatı ve halk bilimi araştırmacıları için yararlı olacağı kanaatindeyiz.Anahtar kelimeler: Halk hekimliği, halk hekimi, tedavi yöntemleri; bitkisel, hayvansal ve madensel ilaçlar
