Yazar "Rezzan Gundogdu" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    The Role of Peer Pressure, Automatic Thoughts and Self-Esteem on Adolescents' Aggression
    (2014) Yasemin Yavuzer; Zeynep Karatas; Aydın Cıvılıdag; Rezzan Gundogdu
    Problem Durumu: Saldırganlık, başkalarını incitmeyi amaçlayan her türlü davranış olarak tanımlanmaktadır. Saldırganlığın bireysel (sosyal ve duygusal zorluklar, düşük benlik saygısı, akran reddi, akademik başarısızlık gibi) ve çevresel (yoksulluk, ailenin denetim eksikliği, sosyal desteğin sınırlı oluşu, aile içi çatışmalar gibi) özelliklerin etkileşimi sonucunda oluştuğunu öne süren görüşler de bulunmaktadır. Günümüzde ergenlerdeki saldırgan davranışların bireysel ve çevresel özelliklerin bileşimi sonucunda oluştuğu görüşü yaygındır. Ergen davranışlarının odaklandığı temel alanlardan biri arkadaş ve akranlarıyla ilişkileridir.Akran baskısı olumlu etkilerden olumsuz ya da suçlu davranışlara kadar uzanabilir. Birçok araştırmacı ergenlik döneminde bir gruba ait olma ihtiyacının çok güçlü olduğunu ve bununda ergenlerin riskli davranışlara katılmasına neden olduğunu belirtmektedirler.Saldırganlık ve benlik saygısı arasındaki ilişkiyi inceleyen çok sayıda çalışma yapılmasına rağmen bu ilişki halen tartışmalı bir konudur. Bir görüşe göre saldırganlık ve anti-sosyal davranış düşük benlik saygısının bir işaretidir. Diğer taraftan bazı araştırmacılar, saldırganlığın yüksek (şişirilmiş) benlik saygısından kaynaklandığını ileri sürmektedirler. Bir diğer görüşe göre ise saldırganlık ve benlik saygısı arasında bir ilişki yoktur.Otomatik düşüncelerin ise dışavuruk bozukluklarla ilişkisini inceleyen çalışma çok fazla değildir. Bu çalışmalarda özellikle düşmanlık ve intikamla ilişkili otomatik düşüncelerin saldırganlığın en güçlü yordayıcıları olduğu saptanmıştır. Türkiye'de bu konuda yapılan araştırmalar oldukça azdır. Son yıllarda gençler arasında saldırgan davranışlardaki artış; ergenlerde saldırganlığın nedenlerini ve bu tür davranışların azaltılmasını sağlayacak yolları araştırmayı gerekli kılmaktadır. Kuşkusuz, saldırganlıkla ilişkili olabilecek değişkenlerin incelenmesi sorunu betimleme ve önleme süreçlerini destekleyecektir.Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı, akran baskısı, otomatik düşünceler ve benlik saygısı değişkenlerinin kız ve erkek ergenlerin saldırganlık düzeyleri üzerindeki rolünü incelemektir Araştırmanın Yöntemi: Araştırmanın çalışma grubu, Antalya il merkezindeki farklı liselerde 9. sınıfta öğrenim gören toplam 720 ergenden seçkisiz olarak belirlenen 411 ergenden oluşmaktadır. Ergenlerin 238'i (%57.4) kız, 173'ü (%42.6) erkektir. Araştırmada Saldırganlık Ölçeği, Akran Baskısı Ölçeği, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği kullanılmıştır. Ölçekler katılımcılara öğrenim gördükleri okullarda kendi sınıflarında ve rehberlik saatlerinde uygulanmıştır. Katılımcılara, araştırmanın amacına ilişkin kısa bir bilgi verilmiş ve gönüllü olan ergenlere ölçekler dağıtılmıştır. Toplu değerlendirme yapılacağı belirtilerek kimlik bilgileri istenmemiştir. Ölçeklerin uygulanması yaklaşık olarak 30-35 dakika sürmüştür. Araştırmada cinsiyetin saldırganlık üzerindeki etkisini belirlemek için t testi, değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemek için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon analizi, saldırganlığı yordayan değişkenlerin belirlenmesi için çoklu hiyerarşik regresyon analizi kullanılmıştır. Analiz yapılmadan önce çoklu hiyerarşikregresyon analizinin varsayımları test edilmiştir. Normallik ve doğrusallık varsayımlarının karşılandığı belirlenmiştir. Veri analizinde veriler aykırı değer açısından incelenmiş Mahalanobis uzaklık değerine sahip olan aykırı değerlerin yer aldığı kızlara ait verilerden 10 ve erkeklere ait verilerden 10 gözlem veri setinden çıkarılmıştır. Bağımsız değişkenler arasındaki ikili korelasyonların orta düzeyde olması değişkenler arası çoklu bağlantının (Multicollinearity) olmadığını göstermektedir. Ayrıca, Tolerans ve VIF değerleri de kabul edilir sınırlar içindedir. Otokorelasyonu test etmede Durbin-Watson katsayısı kullanılmıştır. Durbin-Watson değerleri 1.694 ve 2.142'dir. Verilerin analizinde .05 anlamlılık düzeyi esas alınmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 13.0 paket programıyla çözümlenmiştir.Araştırmanın Bulguları: Akran baskısı, otomatik düşünceler ve benlik saygısı değişkenlerinin kız ve erkek ergenlerin saldırganlık düzeylerini yordamadaki katkılarınıinceleyen bu araştırmada cinsiyet farklılıklarını gösteren ön analize dayalı olarak korelasyon analizi kızlar ve erkekler için ayrı ayrı yapılmıştır. Kız ve erkek ergenlerin saldırganlık puanları ile akran baskısı ve otomatik düşünceler puanları arasında orta düzeyde ve pozitif yönde, benlik saygısı puanları arasında ise orta düzeyde ve negatif yönde bir ilişki olduğu saptanmıştır. Diğer taraftan, kız ve erkek ergenler için yapılan aşamalı regresyon analizinde, ergenlerin saldırganlık düzeylerini açıklamada akran baskısı ve otomatik düşüncelerin anlamlı yordayıcılar oldukları görülmüştür. Ergenlerin saldırganlık puanlarının yordanmasına en önemli katkıyı akran baskısının yaptığı bulunmuştur. Ergenlerin saldırganlık puanlarının yordanmasında ikinci sırada otomatik düşünceler gelmektedir.Araştırmanın diğer bulgusu benlik saygısının kız ve erkek ergenlerin saldırganlığı üzerinde anlamlı bir yordayıcı olmadığıdır. Ancak, korelasyon analizinde ergenlerin saldırganlık puanları ile benlik saygısı puanları arasında negatif yönde bir ilişki olduğu saptanmıştır. Bu nedenle saldırganlık ve benlik saygısı arasındaki ilişkide otomatik düşüncelerin aracı rolü olabileceği düşünülmüştür. Otomatik düşüncelerin saldırganlık ve benlik saygısı arasındaki ilişkide otomatik düşüncelerin aracı rolüne ilişkin hiyerarşik regresyon analizi sonucunda, otomatik düşüncelerin tam aracı rolü olduğu bulunmuştur. Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: Akran baskısı ve otomatik düşüncelerin ergenlerin saldırganlıkları üzerinde önemli derecede etkili oldukları saptanmıştır. Ayrıca araştırma bulguları saldırganlık ve benlik saygısı arasındaki ilişkide otomatik düşüncelerin tam aracılık rolünün olduğunu ortaya koymuştur. Saldırganlığı önlemeye yönelik çalışmalarda akran baskısıyla baş etme becerileri ve hayır diyebilme becerilerinin kazandırılması oldukça önemlidir. Uygulamalarda bu becerilerin de okullarda saldırganlık ve şiddeti önleme çalışmaları kapsamına alınması önerilebilir. Ayrıca, ergenlerin işlevsel olmayan ve saldırganlığı tetikleyen otomatik düşüncelere ilişkin farkındalık kazanması ve bu düşüncelerini değiştirebilmesi için bilişsel-davranışçı tekniklerin kullanılması önerilebilir. Araştırmanın çalışma grubu Antalya il merkezindeki farklı liselerde öğrenim gören ergenlerden oluşmaktadır, dolayısıyla sonuçlar sadecebenzer nitelikli gruplara genellenebilir. Ayrıca, veriler ergenlerin öz-değerlendirmelerine dayalı olarak elde edilmiştir. Gelecek çalışmalarda öz-değerlendirme ve gözlemci değerlendirmesi birlikte kullanılabilir. Araştırmanın sınırlılıklarından biri de çalışma grubunun yalnızca 9. sınıfa devam eden ergenlerden oluşmasıdır. Oysa sınıf düzeyi (yaş) arttıkça ergenlerin saldırganlık ve akran baskısı düzeyleri değişebilir. Ayrıca, bu çalışmada ergenlerin kullanılan ölçeklerden aldıkları toplam puanlar incelenmiştir. İlerde yapılacak çalışmalarda ölçeklerin alt boyutlarından elde edilen puanlarla daha detaylı inceleme yapılabilir.