Yazar "Uçan, Okyay" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 13 / 13
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Analysis of Relationship between Economic Growth and Energy Consumption in Developed Countries(Ital Publication, 2022) Uçan, Okyay; Budak, Hilal; Aktekin, E. DilaraThis study examined the relationship between economic growth and energy consumption in the period 1986–2015 for 15 selected developed countries. In this study, in which the dynamic panel analysis method was used, cross-section dependence and homogeneity tests were taken into account. Accordingly, unit root and cointegration tests were decided. According to the cointegration test results, it has been determined that there is a long-term relationship between economic growth and energy consumption. The results obtained from the Dumitrescu-Hurlin causality test analysis show that there is a bidirectional causality relationship. As a result of the analysis, it has been concluded that economic growth and energy consumption are the causes of each other for the period of 1986–2015 in 15 selected developed countries. © Authors retain all copyrights.Öğe BORSA İSTANBUL’UN GELİŞMİŞ VE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKE BORSALARI İLE EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ(2019) Güzel, Fatih; Uçan, Okyay; Acar, MelekBu çalışmanın amacı, Türkiye ile gelişen ve gelişmekte olan ülkeler arasındakiekonomik etkileşimi incelemektir. Türkiye başta olmak üzere 10 adet gelişmekte olan ülke vesekiz adet gelişmiş ülke borsası analize dahil edilmiştir. Veri seti Ocak 2010 - Aralık 2017 aylıkborsa endeks değerlerinden oluşmaktadır. Sonuç olarak, Türkiye’nin hem gelişmiş hem degelişmekte olan seçilmiş ülkelerin borsaları ile eşbütünleşik olduğu, bununla birlikte gelişmekteolan seçilmiş ülke grubunun kendi aralarında eşbütünleşik, ancak seçilmiş gelişmiş ülke grubununkendi aralarında eşbütünleşik olmadığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla, eşbütünleşik yapılarınedeniyle, gelişmekte olan ülke borsalarının modern portföy teorisi çerçevesinde birbirlerininalternatifi olamayacağı bulgusuna ulaşılmıştır. Bu sonuca göre, uzun vadede gelişmekte olan ülkeborsaları arasında risk dağıtımı yapmak mümkün değildir. Gelişmiş ülke borsaları ise, grupiçerisinde entegre olmamaları nedeniyle, yatırım alternatifi olarak birbirlerinin ikamesikonumundadır.Öğe DIŞ TİCARET VE BÜYÜME İLİŞKİSİ: GELİŞMİŞ ÜLKELERDEN BULGULAR(2021) Turgut, Ecem; Uçan, OkyayLiberalleşme ve sermaye hareketlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte dünya ticaret dengeleri yeniden şekillenme sürecine girmiştir. Özellikle teknolojik gelişmelerle birlikte ülkeler arasındaki rekabet daha da artış göstermiş ve dış ticaret kaçınılmaz bir hale gelmiştir. Sağlıklı ve sürdürülebilir bir büyüme oranının sağlanmasında dış ticaretin etkisi göz ardı edilemediğinden dolayı ülkeler dış ticaretin önemli bir parçası olan ihracat ve ithalatlarını geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmışlardır. Bu konuda literatürde bazı çalışmalar ihracatın büyüme üzerinde daha büyük bir etkisi olduğunu varsayarken bazı çalışmalar ithalatın daha önemli olduğunu ileri sürmüştür. Bu amaçla çalışmada 19 gelişmiş ülkenin 1994-2019 yılları arasındaki ihracat, ithalat ve büyüme verilerinden yararlanılarak dış ticaret ve büyüme ilişkisi analiz edilmiştir. Bu doğrultuda çalışmada öncelikli olarak birim kök testi yapılmış ve akabinde değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkinin analiz edilebilmesi için Pedroni eşbütünleşme testi yapılmıştır. Analiz sonucunda değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğu anlaşılmıştır. Dolayısıyla bu aşamadan sonra FMOLS testi yapılarak değişkenler arasındaki ilişkinin boyutu ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Elde edilen sonuçlar hem ihracatın hem de ithalatın büyümeyi artırdığı ancak büyüme üzerinde ihracatın, ithalattan daha fazla etkili olduğunu göstermiştir. Son olarak ise Dumitrescu Hurlin panel nedensellik testi yapılmış ve büyüme ithalatın nedeni olarak bulunurken, ithalat büyümenin nedeni olarak bulunamamıştır. Buna karşın ihracat ve büyümenin karşılıklı olarak birbirlerini etkilediği de analiz sonucunda anlaşılmıştır.Öğe DÖVİZ KURUNUN YURTİÇİ FİYATLARA GEÇİŞİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ(2021) Turgut, Ecem; Uçan, OkyayBu çalışmada Türkiye’nin 2006:04-2020:05 dönemine ait aylık verilerinden yararlanılarak döviz kurunun yurtiçi fiyatlara geçiş etkisinin analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda değişkenlere öncelikli olarak Phillips-Perron birim kök testi yapılmış ve serilerin farklı seviyelerde durağan olduğu anlaşılmıştır. Daha sonra değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkinin analiz edilebilmesi için ARDL sınır testi uygulanmıştır. Analiz sonucunda değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki olduğu bulgusuna rastlanılmıştır. En son ise değişkenler arasındaki geçiş etkisinin daha iyi anlaşılabilmesi için kısa dönemli bir analiz olan VAR analizi çalışmada uygulanmıştır. VAR analizi kapsamında ise öncelikli olarak katsayılar yorumlanırken, analiz Etki Tepki analizi ve Varyans Ayrıştırması testlerinin yapılmasıyla sonlandırılmıştır. Sonuçlar döviz kurunda yaşanan değişmelerin yurtiçi fiyatlar üzerindeki etkilerinin anlamlı olduğunu ancak döviz kurunun söz konusu değişkenler arasından en çok tüketici fiyat endeksi üzerinde etkili olduğunu ortaya koymuştur.Öğe Easterlin Paradoksunun Geçerliliği: Seçili Geçiş Ekonomileri Örneği(2023) Turgut, Ecem; Gökten, Yeliz Sarıöz; Uçan, OkyayMutluluğun kaynağına ilişkin pek çok farklı görüş bulunmaktadır. Mutluluk ekonomisinde gelir, mutluluğun en önemli kaynağı olarak gösterilmektedir. Bu sebeple gelir ve mutluluk arasındaki ilişki yıllardır tartışılagelmiş bir konu olmuş ve bu konuda özellikle de Easterlin Paradoksu bir ilk olarak öne çıkmıştır. Easterlin Paradoksu, hem ülke içerisinde hem de ülkeler arasında belirli bir düzeye kadar mutluluğun gelirle pozitif ilişkisi olduğunu, ancak uzun dönemde mutluluk ve gelir arasında bir ilişkinin olmadığını ileri sürmektedir. Bu çalışmada gelir ve mutluluk arasında bir ilişki olup olmadığı kısacası Easterlin Paradoksunun geçerli olup olmadığının test edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla seçili sekiz (Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Romanya, Slovakya, Slovenya) geçiş ekonomisinin 2007-2019 dönemi verilerinden yararlanılmıştır. Sonuçta Easterlin Paradoksunun geçerliliği kanıtlanmıştır.Öğe Enflasyon Ve Dış Ticaret Açığının Borsa Endeks Getirileri Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul 100 Endeksinde Bir Uygulama(2019) Şekeroğlu, Gamze; Uçan, Okyay; Acar, MelekBorsa İstanbul pay piyasası açısından temel endeks niteliğinde olan Borsa İstanbul 100(BİST 100) Endeksi, piyasadeğeri ve işlem hacmi en yüksek olan paylardan oluştuğundan, Borsa İstanbul’un durumunu en iyi yansıtan endeks olmaözelliğini taşımaktadır. Bu endeksi etkileyen çeşitli makroekonomik değişkenler söz konusudur. Çalışmada, söz konusumakroekonomik değişkenlerden enflasyon ve dış ticaret açığının 2004:M1 – 2017:M12 dönemlerinde BİST 100 Endeksiyleolan ilişkisi, Johansen ve Gregory&Hansen eşbütünleşme testleri kullanılarak incelenmiştir. Eşbütünleşme testleriyapılmadan önce, birim kök içeren her değişkenin aynı seviyede durağan olmaları gerektiği varsayımı altında, hemgeleneksel birim kök testi olan ADF (Augmented Dickey Fuller), hem de yapısal kırılmaları göz önüne alan LS (Lee&Strazicich) birim kök testleri yapılmıştır. Serinin durağan olmayan bazı değişkenleri de durağan hale getirildikten sonraVAR (Vector Autoregressive)modeli uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, değişkenler arasında uzun dönemli birilişkinin varlığı iki farklı eşbütünleşme testi ile desteklenmiştir. Ayrıca, BİST 100 Endeksinde kısa dönemde meydana gelenoynaklıklar, 14 aylık periyotla uzun dönem dengesine ulaşmaktadır.Öğe ENTELEKTÜEL SERMAYENİN FİNANS SEKTÖRÜNDE DEĞER YARATMADAKİ ROLÜ: TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA(2019) Ekim, Nermin; Acar, Melek; Uçan, OkyayEntelektüel sermaye araştırmalarında son dönemdeki gelişmeler, kurumsaldeğeri yaratmada entelektüel sermayenin önemini ortaya koymuştur.Bunun yanında, değer yaratmada entelektüel sermayenin anahtar rolünükavrayabilmek yalnızca ilk adımdır. Finansal kurumların entelektüelsermaye performansının altında yatan temel işleyişin, onun kurumlarınperformansına katılımından geçtiğinin anlaşılması son derece önemlidir.Bilgi yoğun sektörlerden biri olan bankacılık sektöründe gerçekleştirilenaraştırmada, Türkiye’de faaliyet gösteren 21 ticari bankanın 2006-2015 yıllarıarasında entelektüel sermaye performansı, Katma Değer (VA) ve EntelektüelKatma Değer Katsayısı (VAICTM) Modeli ile ölçülmüş ve entelektüel sermayeperformansı ve performans bileşenlerinin finansal performansa katkısıPanel Veri Analizi Yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Araştırma sonucundaelde edilen bulgular, bankacılık sektöründe entelektüel sermaye etkinliğininbankaların finansal performansını olumlu etkileyerek katkıda bulunduğunu,sırasıyla fiziksel ve finansal sermayenin ve insan sermayesinin finansalperformans için en etkili değer etkenleri olduğunu ve yapısal sermayenin dahaaz önem taşıdığını ortaya koymuştur.Öğe Eski ve Yeni Kurumsal Ekole Heterodoks Bir Bakış(2021) Turgut, Ecem; Gökten, Yeliz Sarıöz; Uçan, Okyayİktisadi düşünce tarihi içerisinde birçok ekol varlık göstermiş ve metodolojik olarak\rbirbirlerinden farklı özellikler sergilemişlerdir. Bazı ekoller, fen bilimlerinde olduğu gibi yer\rve zaman koşulu gözetmeden her şartta geçerli olacak genel geçer kanunların ve kuralların\rekonominin bilimin temeli olacağını ileri sürmüşler ve matematiği de analizlerinin temeline\ryerleştirerek amaç haline getirmişlerdir. Bu ekoller ortodoks iktisat akımı bünyesinde\rdeğerlendirilmişlerdir. Bazı ekoller ise, ekonominin sosyal bir bilim olduğunu, karşılaşılan\rsorunların toplumsal karakter taşıdığını dolayısıyla toplumdan bağımsız\rdüşünülemeyeceğini savunmuştur. Buradan hareketle her şartta ve her zaman diliminde\rgeçerli olacak bir genel geçer kuralların kabul edilemeyeceğini ve matematiğin ekonomi\rbiliminde bir amaç olmaktan ziyade bir araç olarak değerlendirilebileceğini\rsavunmuşlardır. Bu düşünce yapısına sahip ekoller ise heterodoks iktisat akımları olarak\rdeğerlendirilmiştir. Heterodoks teori denildiğinde akla ilk gelen ekollerden biri kurumsal\riktisattır. Çalışmada kurumsal iktisadın heterodoks mu yoksa ortodoks iktisat akımı\riçerisinde mi değerlendirilmesi gerektiğine yönelik tartışmalar yürütülecektir. Kurumsal\riktisat, iktisadi düşüncenin gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. Kurumsal iktisat,\rneoklasik iktisadın rasyonel insan, denge, tümdengelim ve soyutlamalara dayalı analizine\ralternatif olarak iktisadi sistemde kurumların önemine vurgu yapmıştır. Çalışmada Yeni\rKurumsalcıların heterodoks iktisat bünyesinde değerlendirilmesi düşüncesine şüphe ile\ryaklaşılırken, genel olarak Eski Kurumsal iktisadın neoklasik iktisat öğretisine karşı\rçıkmalarının etkisiyle heterodoks iktisat akımı kapsamında olduğu değerlendirilmiştir.Öğe İTHALAT, DÖVİZ KURU VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ZAMAN SERİSİ ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ(1994-2018)(2020) Uçan, Okyay; Saraç, MelikeEkonomik faaliyetlerin nihai hedefi mal ve hizmetlerin niteliklerini geliştirerek refahı arttırmaktır. Bu amaca ulaşabilmek için açık ekonomi seçmektedirler. Açık ekonomiler için dış ticaret en önemli unsurlardır biridir.İthalatgünümüzde ülkelerin birbirleriyle etkileşiminde ve küreselleşmede en etkili araçtır. İthalatı; gelir seviyesi, ithal mallara yönelik ilgi, döviz kuru, dış ticaretin liberalleşmesi ve engellenmesi gibi faktörler etkilemektedir.Ülkelerin ithalatını belirleyen en önemlietkenlerise dövizkuru ve ekonomik büyümedir. 1994-2018 yılları arası Türkiye için yapılan bu çalışmada ithalat, ekonomik büyüme ve döviz kuru arasındaki ilişki birim kök, eşbütünleşme ve nedensellik kullanılarak araştırılmıştır. Analiz sonuçlarına göre değişkenler arasında eşbütünleşme yani uzun dönemli ilişkisi tespit edilmiştir. Bir yıldan az bir zamanda kısa dönemli dalgaların uzun dönem dengesine yakınsanacağı sonucu elde edilmiştir. İthalat ile ekonomik büyüme arasında pozitif korelasyon ilişkisi saptanmıştır. Ayrıca ithalat ile döviz kuru ile ise negatif ilişki tespit edilmiştir. Ek olarak ekonomik büyümeden ithalata doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi saptanmıştır. Bir başka nedensellik ilişkisinin ise ekonomik büyümeden döviz kuruna doğru tek yönlü olduğu sonucuna varılmıştır.Öğe MAKROEKONOMİK GÖSTERGELERİN BORSA ENDEKSİ ÜZERİNE ETKİSİ: PANEL VERİ ANALİZİ İLE BORSA İSTANBUL’DA BİR UYGULAMA(2017) Uçan, Okyay; Güzel, Fatih; Boyacıoğlu, Melek AcarBu çalışmada BİST 100 endeksi ve endeks üzerinde etkisi olduğu varsayılan makroekonomik değişkenler arasındaki ilişki panel veri analizi ile test edilmiştir. Çalışmanın zaman serisini; Ocak 2005 - Aralık 2016 dönemini kapsayan 144 adet gözlem, bağımsız değişkenlerini ise, beş adet makroekonomik gösterge oluşturmaktadır. Bağımsız değişken olarak; tüketici fiyat endeksi, Amerikan doları, Euro, emisyon hacmi ve petrol fiyatı kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkinin varlığını belirlemek için Johansen eşbütünleşme metodu uygulanmıştır. Analiz sonucunda tüm değişkenlerin istatistiki olarak anlamlı olduğu görülmüştür. BİST 100 endeksi ile dolar, emisyon hacmi ve petrol fiyatları arasında pozitif ilişkiye rastlanırken; Euro ve TÜFE’nin endeks ile negatif ilişki içerisinde olduğu saptanmıştır. Endeks üzerindeki en yüksek etki, %4,28 ile dolar ve -%4,94 ile Euro’ya aittir.Öğe NİĞDE ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ’NİN NİĞDE EKONOMİSİNE KATKILARI(2023) Yücel, Fatih; Uçan, Okyay; Çetenak, Ozlem Oztürk; Budak, Hilal; Göger, Kubra; Aydın, Hilal; Koçak, EsraBu çalışmada, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi’nin Niğde ili ekonomisine 2010-2020 yılları arasındaki statik katkılarının hesaplanması hedeflenmiştir. Bu hedef doğrultusunda üniversitelerin kuruldukları yerel ekonomi üzerindeki olumlu etkilerinin incelemek Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi'nin yerel ekonomiye sağladığı katkıların analiz edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada öncelikle araştırma ile ilgili genel bilgiler, üniversitelerin yerel ekonomiye katkıları ve üniversitelerin şehir ekonomisine katkısı konusunda literatür taraması sunulmuştur. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi öğrenci ve personel sayıları ile çalışma kapsamındaki yıllar aralığındaki değişimi gösterilmiştir. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi’nin Niğde ekonomisine katkısı, ampirik çalışma aracılığıyla 2010-2020 yıllarına ait verilerle ve Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi öğrencilerine uygulanana anketlerin sonuçları kullanılarak hesaplanmıştır. Anket sonuçları aracılığıyla öğrencilerinin öğrencilerin ortalama harcama ve gelirleri ile harcama çarpanı hesaplanmıştır. Çalışma kapsamında uygulanan anketler ve yapılan analizler sonucunda Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi’nin dolaysız gelir katkısının 104.310.653 TL, dolaylı gelir katkısının ise 379.322.851 TL olduğu hesaplanmıştır. Toplam gelir katkısı, dolaysız gelir katkısı ve dolaylı gelir katkısı toplamı olarak 483.633.504 TL gerçekleşmiştir. Keynesyen çarpan katsayısına dayalı uyarılmış gelir ve istihdam katkısının değeri 1.049.484.704 TL düzeyine ulaşmıştır.Öğe Satınalma gücü paritesinin geçerliliği: E-7 ülkeleri örneği (1992-2022)(2024) Turgut, Ecem; Uçan, OkyayUluslararası ekonomi teorilerindeki en önemli konulardan biri, satınalma gücü paritesinin döviz kuru belirleme modelleri içerisinde yer alıp almadığıdır. Bu çalışmada da özellikle E-7 (Brezilya, Çin, Endonezya, Hindistan, Meksika, Rusya, Türkiye) ülkelerinde satınalma gücü paritesinin geçerli olup olmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada söz konusu ülkelerin 1992-2022 dönemi verilerinden yararlanılmıştır. Yapılan ekonometrik inceleme sonucunda yatay kesitin bağımlı olduğu ve homojenlik varsayımı kabul edilmiştir. Bundan dolayı değişkenlerin durağan olduğu seviyenin tespit edilmesinde Bootstrap Hadri ikinci nesil birim kök testinden yararlanılmış ve değişkenlerin birinci farkında durağan olduğu anlaşılmıştır. Bundan dolayı değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisinin tespit edilmesinde ikinci nesil bir eşbütünleşme testi olan ve yatay kesit bağımlılığı altında çalışan Westerlund ECM testinden yararlanılmıştır. İnceleme sonucunda nominal döviz kuru ile yurtiçi fiyat seviyesinin yurtdışı fiyat seviyesi olan oranı arasındaki ilişkinin olumlu yönde olduğu yani değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Böylelikle bu çalışmada E-7 ülkelerinde satınalma gücü paritesinin geçerli olduğu kabul edilmiştir.Öğe Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisine Etkisi: ARDL SınırTesti Yaklaşımı(2021) Turgut, Ecem; Uçan, Okyay; Başaran, NizamettinTurizm; insanların gezme, dinlenme, eğlenme, öğrenme gibi çeşitli amaçlar doğrultusunda başka bölgelere seyahat etmeleri sonucunda gerçekleşmektedir. İnsanlar tarafından gerçekleştirilen bu seyahat faaliyetleri özellikle gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ekonomilerine çeşitli yönlerden fayda sağlayarak büyüme oranları üzerinde etkili olmaktadır. Bu sebepten ülkeler turizm sektörüne giderek daha fazla önem vermekte ve bu sektörü geliştirmek için çeşitli politikalar ve stratejiler uygulamaktadırlar. Turizm ve büyüme ilişkisi literatürde turizme dayalı büyüme ve büyümeye dayalı turizm şeklinde ayrı ayrı incelenmektedir. Dolayısıyla turizm ve büyüme karşılıklı olarak birbirlerini etkileyerek ülkelerin kalkınmasında önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada 1998:Q1-2019:Q4 dönemi verilerinden yararlanılarak turizm ve büyüme ilişkisinin analiz edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada reel gayri safi yurtiçi hasıla büyümeyi gösterirken, turizm gelirleri ve yabancı ziyaretçi sayısı da turizmi temsil etmektedir. Analiz kapsamındaöncelikli olarak sınır testi yapılmış ve değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Akabinde hata düzeltme modeli incelenerek kısa dönemde meydana gelen dengesizliklerin sonraki dönemde düzelebileceği belirlenmiştir. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisinin test edilmesi için yapılan Granger nedensellik testi sonucunda da yabancı ziyaretçi sayısının ve turizm gelirlerinin büyümenin Granger nedeni olduğu anlaşılmıştır. Sonuç olarak turizm ve ekonomik büyüme arasında ilişki bulunurken, Granger nedensellik analizinin ampirik sonuçları Türkiye'de turizm’e dayalı büyümeyi doğrulamıştır.
