Yazar "Yertayeva, Perizat" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    Kazak ve Kırgız Türklerinde şeşendik sözler
    (Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020) Yertayeva, Perizat; Çolak, Faruk
    Kazakistan ve Kırgızistan Devletlerinin kuruluşuna kadar büyük ölçüde benzer bir siyasî, sosyal ve ekonomik macera yaşayan Kazak ve Kırgız Türklerinin sözlü edebiyat geleneği içinde önemli yer tutan “şeşendik sözler” incelenmiştir. Kazak ve Kırgız Edebiyatlarına ait sözlü gelenek ürünü şeşendik sözler yazılı kaynaklardan taranarak tespit edilmiş ve Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Bir kavramsal çerçeve verilerek şeşenlerin ve şeşendik sözlerin sözlü edebiyat geleneği içindeki yeri ve kökeni, diğer edebî türlerle ilişkisi ve işlevleri ortaya konmuştur. Şeşendik sözlerin, devlet yönetiminin çeşitli kademelerinde yer alan hanlar, biyler ile aile ve boyların temsilcileri kabul edebileceğimiz şeşenlerin çeşitli konulardaki anlaşmazlıklarla ilgili davalar, görüşmeler, ziyaretler, şakalaşmalar esnasında söyledikleri ve halk tarafından benimsenerek tekrarlanan ya da bu kişiler etrafında çeşitli anlatı türlerine dönüşerek halk arasında yayılan sözler olduğu görülmüştür. Şeşen; akıl, bilgi, tecrübe, hazırcevaplık ile her hangi bir konuda sorun çözücü, yol gösterici, öğüt verici veciz sözler söyleyebilen söz ustası anlamına gelmektedir. Şeşendik sözlerin şekil ve muhteva yönünden halk edebiyatının pek çok türü ile çeşitli benzerlikler gösterdiği, Kazak ve Kırgız Türklerinin töre, gelenek görenek, inanç, hayatı anlayışı ve yaşam biçimini yansıttığı, millî kültür değerlerinin yeni kuşaklara öğretilmesi ve aktarılmasında önemli roller üstlendiği tespit edilmiştir. Kazak ve Kırgız Türklerince bilinen şeşenlerin ve anlatılan şeşendik sözlerin bir kısmının, bazen sözlerin atfedildiği şeşenler değişse de, bu iki toplumun ortak kültür mirası içerisinde yer edindiği tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kazak Halk Edebiyatı, Kırgız Halk Edebiyatı, Şeşen, Şeşendik sözler, Biylik Söz, Cırav, Cırşı