Yazar "Akyol, Gülsüm Badel" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 3 / 3
  • Küçük Resim
    Öğe
    Doğu Anadolu Bölgesi buğday yetiştirilen alanlardaki bitki paraziti nematodların moleküler ve morfolojik teşhisi
    (Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü, 2019) Akyol, Gülsüm Badel; Toktay, Halil
    Bitki paraziti nematodların buğdayda önemli ekonomik kayıplara yol açtığı bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı, Doğu Anadolu Bölgesi'nde buğday üretiminin yoğun olarak yapıldığı alanlarda zararlı nematod türlerinin morfolojik ve moleküler olarak belirlenmesidir. Bu amaçla, Doğu Anadolu Bölgesi'ne ait toplam 7 ilden (Erzurum, Erzincan, Iğdır, Kars, Malatya, Elazığ ve Sivas) 258 toprak örneği alınmış, morfolojik ve moleküler olarak incelenmiştir. Morfolojik tanılama cins düzeyinde ışık mikroskobu kullanılarak gerçekleşmiştir. Moleküler tanılama için DNA'lar ekstrakte edilerek PCR analizleri yapılmış olup elde edilen PCR ürünleri DNA Dizi analizine tabi tutulmuştur. Elde edilen verilere göre; toplam 2 takım (Rhabditia ve Dorylaimida) içerisinde 9 familyaya (Dolichodoridae, Tylenchidae, Hoplolaimidae, Pratylenchidae, Tylenchulidae, Anguinidae, Aphelenchidae, Aphelenchoididae ve Longidoridae) ait 20 cins (Ditylenchus, Trophurus, Paratylenchus, Filenchus, Rotylenchus, Tylenchus, Pratylenchoides, Scutylenchus, Bitylenchus, Tylenchorinchus, Amplimerlinius, Xiphineme, Zygotylenchus Helicotylenchus, Pratylenchus, Telotylenchus, Merlinius, Geocenomus, Aphelenchus ve Aphelenchoides), 7 tür (Helicotylenchus digonicus, Scutylenchus quadrifer, Ditylenchus myseliophagus, Amplimerlinius macrurus, H. canadensis , H. vulgaris ve Pratylenchoides alkani) morfolojik olarak tespit edilmiştir. Helicotylenchus vulgaris moleküler tekniklerle tür düzeyinde belirlenmiştir. Yapılan bu çalışmaların, bölgedeki nematod mücadele yöntemlerine yardımcı olacağı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Triticum spp., nematod, dişi larva, mikroskobi, DNA, PCR, teşhis.
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    Heterodera schachtii (Schmidt 1871)'nin Niğde ili şeker pancarı ve lahana üretim alanlarındaki durumu ve popülasyon dalgalanması ile dayanıklı çeşitlerin belirlenmesi
    (Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, 2024) Akyol, Gülsüm Badel; Toktay, Halil; İmren, Mustafa
    Niğde ilinde lahana (Brassica oleracea) ve şeker pancarı (Beta vulgaris var. saccharifera) üretimi yoğun olarak yapılmaktadır. Şeker pancarı kist nematodu (Heterodera schachtii) şeker pancarı ve lahana üretimini önemli ölçüde etkilemektedir. Bu tez çalışması, 2021-2023 yılları arasında Niğde ilinde lahana ve şeker pancarı ekim alanlarından yapılmış, şeker pancarından 104, lahanadan 100 toprak örneği alınmıştır. Örnekleme yapılan yetiştiricilik alanlarından elde edilen H. schachtii'ye ait kistleri morfolojik ve moleküler düzeyde teşhis edilmiştir. Örnekleme yapılan alanlar içerisinde kist yoğunluğu fazla olan iki tarlada popülasyon takibi yapılmıştır. Ayrıca kontrollü koşullarda, H. schachtii'nin bir dölündeki yaşam döngüsü araştırılmıştir. Lahanadan 10 çeşit, şeker pancarından 27 çeşit/genotip seçilerek çeşit reaksiyonları belirlenmiştir. Niğde ilinde örnekleme yapılan şeker pancarı ve lahana üretim alanlarının sırasıyla, %40 ve 41' nin H. schachtii ile bulaşık olduğu; söz konusu alanlarda ortalama kist yoğunluğunun sırasıyla 38 adet/250 gr toprak ve 146 adet/250 gr toprak olarak belirlenmiştir. Örnekleme yapılan alanlara ait her popülasyon için 12 numune seçilerek, ITS-rDNA ve COI-mtDNA gen bölgeleri çoğaltılarak elde edilen sekans dizilimlerinden tür teşhisleri yapılmış ve filogenetik ilişkisi belirlenmiştir. Örnekleme yapılan lahana ve şeker pancarı alanlarında H. schachtii'nin popülasyon takiplerinde, toprakta bulunan kist sayılarının en yüksek olduğu aylar Ekim ve Kasım en düşük olduğu aylar ise Mart ve Nisan ayları olarak belirlenmiştir. Toprakta bulunan 2. dönem juvenillerin (J2) sayılarının en yüksek olduğu ay Mart, en düşük olduğu ay ise Kasım ayı olarak gözlemlenmiştir. Popülasyon takibi esnasında alınan kistlerin her ay kesilerek içlerinde bulunan J2'lerin sayımı sonrasında J2 ve yumurta sayılarının en yüksek olduğu ay Kasım en düşük olduğu aylar ise Mart ve Nisan ayları olarak belirlenmiştir. Heterodera schachtii'nin yaşam döngüsünün belirlenmesi ile ilgili çalışmada, köke J2 olarak giren bireylerin üçüncü dönem de (J3) şişkinleşip kökü yararak çıkış yaptığı ve dördüncü döneme (J4) geçtiği görülmüştür. Konukçu reaksiyonu çalışmalarında, 10 lahana çeşidinde ve 27 şeker pancarın çeşidinde H. schachtii'ye karşı dayanıklılık gösteren herhangi bir çeşide rastlanılmamıştır. Lahana çeşitlerinden Sazlıca ve Balsarma çeşitlerinin H. schachtii'ye orta derecede tolerant olduğu bulunurken; diğer çeşitlerin ise yüksek derecede tolerant olduğu tespit edilmiştir. Şeker pancarı çeşit/genotipleri arasında, Vienetta ve ERÜ 180 yüksek tolerant, Regesta, ERÜ 250 ve ERÜ 148 orta tolerant, Turbata ve ERÜ 144 ise hassas çeşit/genotipler olarak değerlendirilirken; diğer yirmi çeşit yüksek derecede tolerant çeşit olarak belirlenmiştir. Çalışma sonucunda ilçede yoğun olarak tespit edilen H. schachtii'nin popülasyon yoğunluğunu azaltmak için, bölge çiftçisine ekim nöbeti ile tolerant çeşitlerin kullanılması gerektiği önerilmektedir.
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    Morphological and molecular identification of plant parasitic nematodes in wheat fields of Eastern Anatolian Region (Türkiye)
    (Plant Protection Central Research Institute, 2024) Akyol, Gülsüm Badel; Toktay, Halil
    The aim of this study is to identify plant-parasitic nematodes molecularly and morphologically in wheat (Triticum spp.) fields in the Eastern Anatolia Region (Türkiye) between 2017-2019. For this purpose, a total of 258 soil samples were collected from 7 provinces (Erzincan, Elazığ, Erzurum, Iğdır, Kars, Malatya, and Sivas) in the Eastern Anatolia Region. Nematodes were morphologically identified using a light microscope at the genus (some of them species) level. DNA extraction was performed and PCR products were used to DNA sequencing and nucleotide analysis for 28S ribosomal DNA region by comparing the results with the database. According to the obtained data, a total of 20 genera and 7 species belonging to 2 orders and 9 families were identified: H. digonicus Perry, 1959; H. canadensis Waseem, 1961; H. vulgaris Yuen, 1964 (Nematoda: Hoplolaimidae); Ditylenchus myceliophagus Goodey, 1958 (Nematoda: Anguinidae); Amplimerlinius macrurus (Goodey, 1932) (Nematoda: Dolichodoridae); Scutylenchus quadrifer (Andrassy, 1954); (Nematoda: Dolichodoridae), and Pratylenchoides alkani Yüksel, 1977 (Nematoda: Pratylenchidae). H. vulgaris was identified at the species level using molecular techniques. The rates of presence of economically important plant parasitic nematodes were determined as 73%, 43%, 36%, 33% and 28% for Ditylenchus spp., Pratylenchus spp., Aphelenchus spp., Xiphinema spp. and Helicotylenchus spp. respectively. It is thought that the results obtained will help to plan nematode control methods in the region. © 2024, Plant Protection Central Research Institute. All rights reserved.