Yazar "Dossymova, Mugazima" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    Türkiye Rusya ilişkileri (1918-1923)
    (Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, 2024) Dossymova, Mugazima; Topal, Nevzat
    Türk-Sovyet ilişkilerinin kendine has özellikleri vardı. Asıl olanı Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Osmanlı İmparatorluğu fiilen varlığının sona erdirmekteydi. Rus Çarlığının yerine gelen yeni devrimci hükümeti, Türkiye dâhil Asya devletleriyle dostane ilişkiler kurmaya çalışmaktaydı. 30 Ekim 1918 Mondros Mütarekesi ve 10 Ağustos 1920 Sevr Antlaşmasından Osmanlı toprakları İtilaf Devletleri tarafından işgal edilmişti. Bu koşullar altında General Mustafa Kemal Paşa liderliğindeki yeni Türk hükümeti, ulusal bağımsızlık için mücadele etme hedefini belirlemişti. 1917 Ekim devriminden sonra Sovyet Hükümetine bağlı Kızılorduya karşıtlarının Beyazordusu arasında iç savaşı başlamıştı. İtilaflar Beyazlara maddi, silah ve asker yardımında bulunarak Rusya'nın iç savaşına müdahale etmekteydi. İtlaf Devletlerinin düşmanlığı iki hükümeti bir araya getirmişti. RSFSR hükümetinin Anadolu'daki Millî Mücadeleyi destekleyerek birinciden, "Barış kararnamesi, Çalışan ve Sömürülen Halkların hakları deklarasyonu" ilan ederek, Türk İslam Devletleri ve Asya'daki Müslümanlarına Bolşevizm'i yayabilmeyi maksat etmişti. İkinciden, Sovyet Hükümeti Türkiye'ni ekonomik çıkarlarından yararlanmak. Üçüncüden, Güney Kafkasya'da (Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan) Sovyet iktidarlarının kurulması planı. Böylece Ruslar tarafından TBMM hükümetine yardım sağlamanın diplomatik mantıksal anlamları vardı. Sovyet dış politikası, bir yandan dünya devrimine doğru bir yönü tutmak, diğer yandan ise yeni ortaya çıkan sistemin varlığının devamı sağlanmasına yönelikti. TBMM hükümeti açısından, Ankara hükümeti dışarıdan destek alma ihtiyacını duymaktaydı. Ankara hükümeti bir yandan Millî Mücadele için maddi, askerî teçhizat ve silah mühimmatları desteği istemektedir, diğer yandan da diplomatik desteğe ihtiyacı vardı. TBMM hükümeti ile RSFSC hükümeti arasında 26 Şubat 1921'de Moskova'da başlayan müzakereler, 16 Marta 1921'de "dostluk ve kardeşlik" üzerine bir anlaşma imzalanması ile sona ermişti. İki hükümet arasında yapılan anlaşma, yüzyıllardır devam eden Türkiye ve Rusya arasındaki Kafkasya sorunlarının çözümünü bulmaktaydı.