TAŞLICALI YAHYA’NIN GENCÎNE-İ RÂZ MESNEVİSİNDE ŞİİR, ŞAİR VE KÂTİPLE İLGİLİ DEĞERLENDİRMELER

Küçük Resim Yok

Tarih

2013

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Bu çalışmada, Taşlıcalı Yahya'nın Gencîne-i Râz mesnevisinde şiir, şair ve kâtiple ilgili değerlendirmeler yapılmıştır. Klasik Türk edebiyatında müstakil olarak bir poetika yazılmamıştır. Ancak bazı mensur divan ön sözlerinde ve tezkirelerin giriş kısımlarında şiir ve şairle ilgili değerlendirmeler vardır. Yahya Bey, 16. yüzyılın önemli mesnevi şairlerindendir. Gencîne-i Râz, onun hamsesini oluşturan en önemli mesnevisidir. Divan şiirinin şiir ve şair telakkisinin yerleşmesinde, onun şiir ve şair hakkındaki görüşlerinin önemli katkıları olduğu söylenebilir. Yahya Bey'in şair ve şiir hakkındaki görüşleri devrin şiir ve şair telakkisine uygundur. Yahya Bey'e göre şiir, Hakk'ın ihsanıdır, atadan öğrenilerek bilinmez. Bu sırrı ise herkes keşfedemez. Şiir mutlaka hem ahenk ve mana bakımından güzel söylenmelidir. Ona göre şair, Hakk'ın hikmetini halka açıklayan, Allah'ın kudretini tasvir eden âlim birisidir. Bunlar keşif ve keramet ehlidirler. Makamları çok yücedir. Dünya nimetlerine yabancıdırlar. Sultanlara baş eğmez ve kanaat sahibidirler. Şairler, mecazda kalmayıp hakikati aramalı, dünya ehillerinden lütuf beklememeli, menfaati için başkalarını övmemelidirler. Ayrıca o, hırsız şairler için ise ağır beddualar etmektedir. Yahya Bey'e göre kâtipler, öncelikle güzel yazı ile yazmalı, yazdığı yazıda hata olmamalı varsa da düzeltmelidir. Kâtipler, harflerin noktalarını yerli yerine koymalı, harfleri ve satırları uygun aralıklarla yazmalı, harfleri bozguna uğramış asker gibi olmamalıdır. Klasik Türk edebiyatının şiir ve şair telakkisini anlamak, bu dönem eserlerinin layıkıyla tetkik edilmesini zaruri kılmaktadır. Yahya Bey'in şiirlerinde bu tür çalışmalara kaynaklık edecek zengin bir malzeme vardır
In this study, poem, poets and clerk are evaluated in the Taşlıcalı Yahya’s Gencîne-i Râz mesnevi. Poetics as seperate aren’t written in Classical Turkish Literature. However There are evaluations on the poem and the poet in the introduction parts of tezkires and forewords of prose diwan. Yahya Bey is one of the most important poets of the 16. century. Gencîne-Râz is the most important constituent mesnevi of his hamse. It can be said that his notions on the poem and the poet has great effects on the consideration of the poem and the poets of diwan poems. Yayha Bey’s notions on poem and poet are appropriate to the era’s understanding of poem and poets. According to Yahya Bey, poem is not known by learning from ancestor. İt is a favour of God. But Anyone can’t discover this secret. Poem is certainly read well both in meaning and harmony. According to him, poet is a wise man who describe the God’s force and explain the God’ wisdom to the public. These are the expert of discovery and miracles. Their authorities are very supreme. They are foreign to the world’s blessing. They don’t tilt their head to sultans and They have conviction. Poets shouldn’t remain in metaphor but search the truth of the world, shouldn’t wait blessing form the world lovers and should’t praise the others for their benefits. Also he curse harshly the thief poets. According to Yahya Bey, clerk should write with nice post, there wouldn’t be any problem in his writings, if there is any problem, he should corret it. Clerks should put the dot of letters correctly in their places, should write letters and the lines at appropriate intervals, their letters shouldn’t be as defeated troops. Understanding the viewpoint of poem and poet of the Classical Turkısh Literature make essential the properly investigation of the works of this period. There are rich material to be source for this kind of studies in the poems of Yahya Bey

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilimler, Disiplinler Arası

Kaynak

Turkish Studies (Elektronik)

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

8

Sayı

13

Künye