Dil ve anlam özellikleri bakımından Göktürk metinlerindeki sözcüklerle Tatar ve Başkurt Türkçesindeki sözcüklerin karşılaştırılması
Küçük Resim Yok
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Dilin, insanların birbirleriyle iletişimini sağlayan, zaman içerisinde gelişen ve değişen canlı bir varlık olduğu ifade edilir. Tarihimizin en eski yazılı kaynağı kabul edilen Göktürk metinlerinden bu yana, şu an konuştuğumuz Türkçe'nin de sürekli değişim yaşadığını ve geliştiğini ifade edebiliriz. Göktürkçe üzerine pek çok çalışma yapılmış olmakla birlikte Türk lehçeleri üzerine yapılan çalışmaların özellikle Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra ivme kazandığını söylemek mümkündür. Bu çalışmamızda, Göktürk metinleri ana başlığı altında; Çoyr, Orhun yazıtları olarak ifade edilen Köl Tigin, Bilge Kağan, Tonyukuk, Ongin, Kül İç Çor ve Uygur dönemi yazıtlarından Tes, Taryat, Şine Usu ve Suci yazıtlarında geçen sözcükler esas alınarak, bunların Tatar ve Başkurt Türkçelerinde kullanılışları belirlenmiş, sözcüklerin uğradıkları ses hadiseleri ve anlamları üzerinde durulmuştur. Maruz kaldıkları ses hadiseleri ile anlam değişimleri neticesinde, dilin sürekli değişim ve gelişim içerisinde olduğu sonucunu gözler önüne serebilmek amaçlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Başkurt Türkçesi, Tatar Türkçesi, Göktürk Metinleri, ses ve anlam değişmeleri.
It is stated that language is a living entity that enables people to communicate with each other and develops and changes over time. Since the Göktürk texts, which are accepted as the oldest written source of our history, we can say that Turkish language we speak now has been constantly changing and developing. Although there have been many studies on Göktürk, it is possible to say that studies on Turkish dialects gained momentum especially after the collapse of the Soviet Union. In this study, under the main heading of Göktürk texts; Choyr, Orkhon inscriptions Köl Tigin, Bilge Kagan, Tonyukuk, Ongin, Kül İç Çor and Uygur the words in the Tes, Taryat, Şine Usu and Suci inscriptions of the period and their use in Tatar and Bashkir Turkish were defined, the sound events of the words and their meanings were emphasized. Exposed as a result of the sound events and meaning changes, the language is constantly changing and ıt is aimed to show the result that it is in development. Keywords: Bashkir Turkish, Tatar Turkish, Gokturk Texts, sound and meaning changes.
It is stated that language is a living entity that enables people to communicate with each other and develops and changes over time. Since the Göktürk texts, which are accepted as the oldest written source of our history, we can say that Turkish language we speak now has been constantly changing and developing. Although there have been many studies on Göktürk, it is possible to say that studies on Turkish dialects gained momentum especially after the collapse of the Soviet Union. In this study, under the main heading of Göktürk texts; Choyr, Orkhon inscriptions Köl Tigin, Bilge Kagan, Tonyukuk, Ongin, Kül İç Çor and Uygur the words in the Tes, Taryat, Şine Usu and Suci inscriptions of the period and their use in Tatar and Bashkir Turkish were defined, the sound events of the words and their meanings were emphasized. Exposed as a result of the sound events and meaning changes, the language is constantly changing and ıt is aimed to show the result that it is in development. Keywords: Bashkir Turkish, Tatar Turkish, Gokturk Texts, sound and meaning changes.
Açıklama
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
Anahtar Kelimeler
Dilbilim, Linguistics, Türk Dili ve Edebiyatı
