Karbonat yan kayaçlı yatakların aranmasında toprak ve kayaç jeokimyasının uygulanması: Akkaya (Adana-Kozan) Pb-Zn yatağı
Yükleniyor...
Tarih
2015
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Niğde Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışmada Doğu Toroslar Zamantı mineral kuşağı içerisinde yer alan ve karbonat yan kayaçlı Pb-Zn yataklarının aranmasında toprak jeokimyası yönteminin uygulanabilirliği araştırılmıştır. Çalışmanın esas amacı bölgedeki karbonat yan kayaçlı Pb-Zn yatakların aranmasında toprak jeokimyasının uygunluğunun ve kullanılabilecek iz bulucu elementlerin tespitidir. Bölgede Pb-Zn, Au, Florit, barit ve lateritik yataklara ev sahipliği yapar ve gizli kalmış başka yatakların olabileceği bir bölgedir. Akkaya Pb-Zn yatakları Toros tektonik yatağının doğu bölümüne yerleşmiştir. Akkaya birimi kireçtaşı, dolomitik killi kireçtaşından oluşan Aladağ Nap yapısının alt kesiminde yer alan Değirmentaş formasyonu K55D doğrultulu KB dalımlıdır. Bölgedeki yataklar tamamen fay kontrollüdürler ve cevher düzensiz mercekler, kırıklar ve karstik boşluklarda ve yan kayaçlara onartım şeklinde yerleşmiştir. Yapılan cevher mikroskopisi ve XRD çalışmalarında primer cevher mineralleri galen, sfalerit ve pirit; oksitli cevher minerali olarak ise simitsonit, hidrozinkit, hemimorfit, seruzit, anglezit, plumbojarosit ve jel silis mineralleri en yaygın olan cevher ve gang mineralleri olarak tespit edilmiştir. Aynı zamanda hematit, götit, limonit oldukça yaygın oldukça yaygın oksit mineralidir. Karbonat yan kayaç MVT tip Pb-Zn yatakların aranmasında toprak jeokimyasının uygulanabilirliği çeşitli istatistiksel yöntemlerle değerlendirildi. Bu bağlamda Dışbudak Akkaya arasındaki inceleme alanında B toprak zonundan alınan 714 adet örnek el tipi XRF ve ICP yöntemiyle 12 element için analiz edildi. Hemen hemen tüm elementler normal dağılım göstermemiştir. Toprak jeokimyasından elde edilen element konsantrasyonları Pb, Zn, Cu, Ni, As için sırasıyla 5,25 – 5977 mg/kg, 7,47 – 1281 mg/kg 1,6 – 353,6 mg/kg, 20 – 360,4 kg ve 3,82 – 83,35 mg/kg olarak belirlenmiştir. Pb, Zn, As ve Cu birbiriyle yüksek korelasyon göstermişlerdir ve bölgedeki yatakların aranmasında klastır aralifi sonucunda Pb,Zn,As elementlerinin en uygun olduğu belirlenmiştir. Tekli element, çoklu element ve element oranları tekniği anomali belirlemede özellikle çoklu element tekniği oldukça başarılı olmuştur. Eğer el tipi XRF kullanılacaksa Pb, Zn ve As birlikteliği, element oranları tekniği Pb-Zn jeokimyasal prospeksiyonda effektif olarak kullanılabilecektir.
This study deals with application of the soil geochemistry on the carbonate hosted ZnPb mineralization in the Zamantı Mineral Province in central Tauride. The main purpose of this study is to find out pathfinder elements and soil geochemical application on the carbonate hosted Pb-Zn deposit in the region. Tauride hosts several highpotential Pb-Zn, Au, fluorite-barite, Fe and lateritic deposits and it is highly probable that there are a number of undiscovered occurrences in the region. The Akkaya Pb-Zn outcrop is located at the East part of the Tauride Tectonic belt in southern Turkey. Akkaya outcrop trending N55E and dipping NW is located in the Değirmentaş formation which composed of limestone and dolomitic limestone at the bottom of the Aladağ Nap structures. The outcrops have been formed by both replacement of the host rocks and infillings of the fractures and karstification cavities. According to ore microscopic and XRD investigations on the hand specimen taken from outcrop, main primery ore minerals are sphalerite, galena and pyrite. Structurally controlled bodies contain smitsonite, hydrozinkite, hemimorfite, seruzite, anglesite and plumbojarosite as a nonsulfide minerals. In the meantime, limonite, goethite and hematite are very common oxide minerals. The applicability of soil geochemistry surveys for exploration of mostly carbonate hosted MVT type Pb-Zn deposits was verified using statistical methods. In this respect, concentrations of 12 elements have been analyzed with portable XRF and ICP-MS in about 714 soil samples collected from the B horizon in the Dışbudak-Akkaya area. All elements had distorted rather than normal distributions. Concentrations range of Pb, Zn, Cu, Ni and As, are 5,25–5977 mg/kg, 7,47–1281 mg/kg, 1,6-353,6 mg/kg, 20-360,4 mg/kg and 3,82–83,35 mg/kg ?g/kg, respectively. Pb, Zn, As and Cu are strongly correlated with each other and cluster analysis showed that these elements are the most suitable pathfinder element for the exploration MVT Pb-Zn deposit in the ragion. Application of the single, multi and element ratio anomaly technique has been succeed especially multi element association. Pb, Zn and As associations, if it has been used the portable XRF, element ratio can be effectively used in future Pb-Zn geochemical exploration.
This study deals with application of the soil geochemistry on the carbonate hosted ZnPb mineralization in the Zamantı Mineral Province in central Tauride. The main purpose of this study is to find out pathfinder elements and soil geochemical application on the carbonate hosted Pb-Zn deposit in the region. Tauride hosts several highpotential Pb-Zn, Au, fluorite-barite, Fe and lateritic deposits and it is highly probable that there are a number of undiscovered occurrences in the region. The Akkaya Pb-Zn outcrop is located at the East part of the Tauride Tectonic belt in southern Turkey. Akkaya outcrop trending N55E and dipping NW is located in the Değirmentaş formation which composed of limestone and dolomitic limestone at the bottom of the Aladağ Nap structures. The outcrops have been formed by both replacement of the host rocks and infillings of the fractures and karstification cavities. According to ore microscopic and XRD investigations on the hand specimen taken from outcrop, main primery ore minerals are sphalerite, galena and pyrite. Structurally controlled bodies contain smitsonite, hydrozinkite, hemimorfite, seruzite, anglesite and plumbojarosite as a nonsulfide minerals. In the meantime, limonite, goethite and hematite are very common oxide minerals. The applicability of soil geochemistry surveys for exploration of mostly carbonate hosted MVT type Pb-Zn deposits was verified using statistical methods. In this respect, concentrations of 12 elements have been analyzed with portable XRF and ICP-MS in about 714 soil samples collected from the B horizon in the Dışbudak-Akkaya area. All elements had distorted rather than normal distributions. Concentrations range of Pb, Zn, Cu, Ni and As, are 5,25–5977 mg/kg, 7,47–1281 mg/kg, 1,6-353,6 mg/kg, 20-360,4 mg/kg and 3,82–83,35 mg/kg ?g/kg, respectively. Pb, Zn, As and Cu are strongly correlated with each other and cluster analysis showed that these elements are the most suitable pathfinder element for the exploration MVT Pb-Zn deposit in the ragion. Application of the single, multi and element ratio anomaly technique has been succeed especially multi element association. Pb, Zn and As associations, if it has been used the portable XRF, element ratio can be effectively used in future Pb-Zn geochemical exploration.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Toprak Jeokimyası, Kayaç Jeokimyası, El Tipi XRF, Jeokimyasal Anomali, MVT Tipi Yataklar, Toroslar, Akkaya (Dışbudak-Horzum), Soil Geochemistry, Portable XRF, Geochemical Anomaly, MVT Type Deposits, Taurides
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
İnce, O. (2015). Karbonat yan kayaçlı yatakların aranmasında toprak ve kayaç jeokimyasının uygulanması: Akkaya (Adana-Kozan) Pb-Zn yatağı. (Yüksek Lisans Tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Niğde
