Traverten çökelten Tuzlusu (Aksaray) sıcak ve mineralli su kaynaklarının hidrojeokimyasal ve izotopik açıdan incelenmesi
Küçük Resim Yok
Tarih
2000
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Tuzlusu sıcak ve mineralli su kaynakları, Aksaray'ın KB'sında Tuzgölü fay zonuna paralel ve buna verev fayların kesişme noktalarında yer alırlar. Kaynakların akiferini oluşturan Bozçaldağ metamorfitlerine ait mermerlerin bir bölümü Çal mevkiinde yüzeylenmektedir. Kaynak sularının toplam debisi düşük, CO2 ve toplam çözünmüş madde (TDS) miktarları ise yüksektir. Tuzlusu kaynak alanında ana fay boyunca yer alan eski travertenlerin yanısıra, sıcak ve mineralli suların aktığı yerlerde yeni traverten çökelimleri devam etmektedir. Traverten çökeliminde kanaldaki su kalınlığının az olmasının yanısıra, türbülan akım, CO2 gazı kaybı, pH ve sıcaklığın yüksek olmasının da önemli rolü vardır. 18O, 2H, 3H izotop verilerine göre meteorik kökenli olan Tuzlusu kaynakları, dolaşım yolu boyunca sokulum yapan granitleri ve evaporitli birimleri yıkayarak yeryüzüne ulaşmış ve sıcaklığını bir miktar kaybetmiş olabilir. 13C analiz sonuçlarına göre ise, kaynak sularındaki karbondioksitin bir bölümü denizel karbonat kökenlidir. Na-Ca-CI-HCO3 ve Na-Cl tipi su kimyası fasiyeslerine giren kaynak sularının hazne kaya sıcaklığı 115°C dolayındadır. Sertliği ve tuzluluk tehlikesi çok yüksek olan bu suların sulama suyu olarak kullanılması uygun değildir.
Tuzlusu thermal-mineral springs emerge at the intersection of faults, parallel to the Tuzgölü fault zone and oblique to these faults in NW of Aksaray. The marbles of the Bozçaldağ metamorphics, cropping out at Çal region and its vicinity, form the main aquifer of these springs. The total discharge of the springs is low, while their CO2 and total dissolved solids (TDS) contents are high. In addition to the old travertines extending along the main faultline, recent travertine depositions exist in places where thermal-mineral water appears. The travertine in this region is formed under certain conditions including low flow depth, turbulent flow, and increasing pH and temperature values due to the loss of CO2 Evaluation of 18O, 2H, 3H isotopic data indicates the meteoric origin of the Tuzlusu springs. The temperature of the springs decreases after leaching the granites and evaporites on their circulation paths. The results of 13C analysis show that a part of CO2 of the water is of marine carbonate origin. The hydrochemical fades of the Tuzlusu springwaters are in Na-Ca-CI-HCO3 and Na-CI types, and the temperature of the reservoir rock is around 115°C. Total hardness and salinity hazard potential of the springs are high, and hence they could not be used for irrigation purposes.
Tuzlusu thermal-mineral springs emerge at the intersection of faults, parallel to the Tuzgölü fault zone and oblique to these faults in NW of Aksaray. The marbles of the Bozçaldağ metamorphics, cropping out at Çal region and its vicinity, form the main aquifer of these springs. The total discharge of the springs is low, while their CO2 and total dissolved solids (TDS) contents are high. In addition to the old travertines extending along the main faultline, recent travertine depositions exist in places where thermal-mineral water appears. The travertine in this region is formed under certain conditions including low flow depth, turbulent flow, and increasing pH and temperature values due to the loss of CO2 Evaluation of 18O, 2H, 3H isotopic data indicates the meteoric origin of the Tuzlusu springs. The temperature of the springs decreases after leaching the granites and evaporites on their circulation paths. The results of 13C analysis show that a part of CO2 of the water is of marine carbonate origin. The hydrochemical fades of the Tuzlusu springwaters are in Na-Ca-CI-HCO3 and Na-CI types, and the temperature of the reservoir rock is around 115°C. Total hardness and salinity hazard potential of the springs are high, and hence they could not be used for irrigation purposes.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Yerbilimleri, Ortak Disiplinler, Aksaray, Tuzlusu, Traverten
Kaynak
Yerbilimleri
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Q4
Cilt
Sayı
22
