İZMİR’DE YAŞAYAN KARAÇAY TÜRKLERİ’NİN MÜZİK KÜLTÜRÜ
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Toplumları müzikal olarak birbirinden farklı kılan temel özellik geliştirdikleri müzik tarzlarıdır. Kültür kavramının doğası gereği Karaçay müzik kültürü, yakın çevresinde bulunan tüm müzik kültürleriyle bağlantı ve benzerliklere sahiptir. Ancak aynı coğrafyada yaşayan diğer toplumların müziğinden farklı olarak Karaçay müziği bu kültürel benzerliklerin yanı sıra özgünlüğünü de koruyabilmektedir. Müzikoloji, sosyoloji, antropoloji ve tarih alanlarını kapsayan disiplinlerarası bir bilimsel perspektifle yapılan bu çalışma Karaçay Türkleri’nin yaşadığı illerden biri olan İzmir’de yapılmıştır. Çalışmada İzmir’de yaşayan Karaçay Türkleri’nin göçleri, kültürleri, müzik ve dansları literatüre, gözlem ve görüşmelere dayalı olarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda İzmir’de yaşayan Karaçay Türkleri’nin kültürlerini, geleneklerini, müzik ve danslarını gelecek kuşaklara aktarmaya çalıştıkları belirlenmiş ve bunun için yeni yerleşilen coğrafyalarda çeşitli sivil toplum örgütleri kurarak geleneksel birikimlerini yaşatma ve taşımaya çalıştıkları gözlemlenmiştir. Bu bağlamda dernekler aracılığıyla etkinlikler düzenledikleri tespit edilmiştir. Bununla birlikte Karaçay Türkleri’nin türkü ve danslarının düzenlenen bu etkinliklerde icra edildiği tespit edilmiştir. Karaçay-Malkar Türkleri açısından göçler, olumlu ve olumsuz sonuçlar doğurmuştur. Karaçay toplumu göçler nedeniyle parçalanmış, aile bireylerinin bir kısmı Kafkasya’da kalırken diğerleri Anadolu’ya göç etmiştir. Karaçay-Malkar Türklerinin göçleri, onların sosyokültürel yapılarını bazı yönlerden etkilemiştir. Göçler sonucunda Kafkaslardaki Karaçay-Malkar nüfusu büyük oranında azalmıştır. Bu bağlamda bağımsızlık mücadelesini başlatmalarında psikolojik ve sayı olarak güç kaybeden Karaçaylıların işi zorlaştırmıştır. Bu durum rakamsal ve psikolojik olarak güç kaybeden Karaçaylıların bağımsızlık mücadelesini başlatmalarını zayıflatmıştır. Karaçaylılar, Kafkasya’nın dağlık iklimine alışık olması nedeniyle Anadolu’daki sıcak ve nemli yerleşim merkezlerinde tifo ve sıtma gibi salgın hastalıklara yakalanmış, bu nedenle de nüfus oranları önemli derecede azalmıştır. Nüfus sayılarının yeniden artması uzun zaman almıştır. Karaçay Türklerinin Anadolu’ya göç etmesiyle birlikte, Türk kültürüne yeni bir katkı sağlanmış ve Anadolu’nun kültürel yapısı zenginleşmiştir. Karaçay Türklerinin gelenekleri ve sanatları Anadolu toplumuna dahil olmuş ve çeşitli kültürel etkileşimler gerçekleşmiştir. Karaçay Türklerinin Anadolu’ya göçü, Anadolu’nun demografik yapısında da değişikliklere yol açmıştır. 1943 yıllarında Kafkasya’da Elbruz Dağı’nın eteklerinde Karaçay-Malkar bölgelerinden Anadolu’ya göç eden Karaçaylılar beraberlerinde getirdikleri kültürlerini son yıllara kadar koruyabilmişlerdir. Karaçay Türkleri kendi kültürlerini yaşatmak için yerleştikleri bölgede kendi geleneklerini sürdürmeye çalışmışlardır. Ancak teknolojik gelişmeler, artan iletişim olanakları, televizyon ve internetin yaygınlaşması nedeniyle Karaçay geleneklerinin bazı değişikliklere uğradığı gözlemlenmiştir. Yeni nesil Karaçay müziğini, müzik aletlerini ve eski halk oyunlarını unuttu. Ancak Karaçay Türkleri kendilerine özgü dans ve müzik biçimleriyle kültürel kimliklerini korumaya çalışsalar da Anadolu toplumuna da katkıda bulunmuşlardır. Karaçay Türkleri müziği dini faaliyetlerde ve günlük hayatın diğer aşamalarında kullanırlar. Karaçay Türkleri müzik açısından zengin bir geleneksel çalgı repertuarına sahiptir. Müzik çalarken sadece insan sesini değil aynı zamanda çeşitli enstrümanların seslerini de kullanırlar. Rusya menşeli akordeon yaygın olarak kullanılsa da geçmişte ve günümüzde kendine has çalgıları da bulunmaktadır. Bu çalgılara genellikle \"kobuz\" denir. Bu ismin \"kopuz\"a benzerliği dikkat çekicidir. Karaçay Türkleri’nde eskiden beri kullanılan esas müzik aletlerinin ise nefesli bir çalgı olan “sıbızgı” ve telli bir çalgı olan “kıl kobuz” olduğu çeşitli kaynaklarda ifade edilmiştir. Öte yandan müzikal eserlerinde ve halk danslarında kullanılan ritmik ve makamsal özelliklere yer verilmiş ayrıca bu unsurların eserlerin temalarıyla uyum içinde oldukları ortaya konulmuştur.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Folklor, Kültürel Çalışmalar, Müzik, Antropoloji, Müzik Kültürü, Etnomüzikoloji, Karaçay Türkleri
Kaynak
Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
6
Sayı
12
