CUSUP MAMAY'IN TOLTOY DESTANI’NDA ETNİK YAPI
Küçük Resim Yok
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Türk boylarının dünya üzerinde geniş alanlara yayılmaları ve çok çeşitli uluslarla temas kurmaları destanlarına da yansımıştır. İlk kayda geçirilen destanlardan Oğuz Kağan Destanı dahil geçtiğimiz yüzyılda derlenen destanlar da bu niteliğini korumuştur. Kırgız Türkleri destan geleneğini günümüzde en canlı haliyle devam ettirmeleri sebebiyle destan araştırmacıları için Kırgız Destanları önemli bir yere sahiptir. Özellikle Manas Destanı Kırgızların günlük hayatlarının bir parçasıdır. Manas Destanı diğer Kırgız destanlarına göre etnik malzeme bakımdan çok zengindir. Bu makalede Manas Destanı’nda yer alan halkların büyük çoğunluğuna yer veren Toltoy Destanı etnik isimlendirmeler açısından analiz edilmiştir. Toltoy Destanı Doğu Türkistanlı Manasçı Cusup Mamay’dan geçtiğimiz yüzyılın son çeyreğinde derlenmiştir. Er Bagış’ın oğlu olan Toltoy Manas’ın oğlu Semetey ile aynı dönemde yaşamış ve Kırgız halkını tehdit eden düşmanlarla mücadele etmiştir. Destanda ele alınan etnik unsurların başında Cediger ve diğer Kırgızlar gelmekte, ardından Kızılbaşlar, Türkmenler, Çürçütler, Kara Kıtaylar, Kalmuklar, Şibeler, Kazaklar ve Ruslar gibi diğer etnik unsurlar değerlendirilmektedir. Çalışma sırasında adı geçen halklar öncelikle tarihi açıdan incelenmiş, ardından Manas Destanı başta olmak üzere diğer destanlarda nasıl işlendikleri anlatılmış, daha sonra da Toltoy Destanı’nında bu halklarla ilgili kısımlar analiz edilmiştir. Sonuç olarak bu makale Toltoy Destanı’nın etnik unsurlarla ilgili verdiği bilgiler açısından Manas Destanı’yla paralellik gösterdiğini ispatlamakta, Türk folklorunda dikkat çeken motiflerden biri olan yada taşının etnik bağlantılarını ortaya çıkarmakta ve Kırgız destancıların tasavvurlarında şekillenen dünyanın etnik yönünü çözümlemektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Folklor, Tarih, Asya Çalışmaları, Kültürel Çalışmalar
Kaynak
Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
8
Sayı
21
