Mehmed Murad Nakşibendî’nin Hülâsâtü’ş-Şürûh Adlı Mesnevî Şerhinin 3. Ve 4. Cildinde İnsân-ı Kâmil

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.authorYiğit, Hilal
dc.contributor.authorAvşar, Ziya
dc.date.accessioned2024-11-07T13:19:11Z
dc.date.available2024-11-07T13:19:11Z
dc.date.issued2024
dc.departmentNiğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
dc.description.abstract19. yüzyıl divan şairlerinden Mehmed Murad Nakşibendî’nin Mevlânâ’nın Mesnevîsi’nin tamamını şerh ettiği “Hülâsâtü’ş-Şüruh” adlı eseri, şerhlerin özeti anlamına gelen tercüme-şerh hüviyetinde bir eserdir. Şarih Mesnevî beyitlerini şerh ederken zaman zaman beyitlerde geçen bazı kavram ve metaforları insân-ı kâmil anlamında yorumlamış ve insân-ı kâmilin özelliklerine değinmiştir. İnsân-ı kâmilin yetkinliği ve ontolojik mahiyeti, Allah ve âlemle ilişkisi, eşya ve müminin kalbi üzerindeki tasarrufu ve ayrıca ahlakı şârihin Mesnevî beyitleri dolayısıyla temas ettiği konulardandır. Eserde deve, Tanrı arslanı ve hayvân-ı latîf terkipleri güç, kuvvet ve riyazeti yüklenme anlamıyla, İsa ve Musa gibi peygamberler diri ve zinde olmaları ve ölüyü diriltme gibi mucizleri nedeniyle, Nuh’un gemisi kurtuluşa ulaştırması açısından insân-ı kâmil olarak şerh edilir. Afitâb, nûr-ı hurşîd, Hilâl, yakaza hâli gibi kavramlar ise insân-ı kâmilin müridin yolunu aydınlatması ve gözüne basiret vermesi gibi özellikleriyle ilgi kurularak insân-ı kâmil olarak yorumlanmıştır. Şarihe göre deryâ, bahr ve kale-i ab ise insân-ı kâmilin büyüklüğünü ve derinliğini sembolize eder. Din şahı, dâye ve hâtib gibi metaforlar insân-ı kâmilin insanlığı hakikatin yoluna çağırması ve din yolunda taviz vermemesi cihetiyle insân-ı kâmil anlamında yorumlanır. Kimyâ-sâzân, mînâgerân ve nakkâş lafızları kâmil velînin tasarruf ve terbiye yetkisi bakımından gülistan ve âyine ise Hakk’ın mazharı olması bakımından insân-ı kâmil şeklinde yorumlanır. Bu makalede Mehmed Murad Nakşibendî’nin insân-ı kâmilin özelliklerine değindiği ve Mesnevî’de insân-ı kâmil şeklinde yorumladığı metaforlar ele alınmıştır.
dc.identifier.doi10.34083/akaded.1444231
dc.identifier.endpage283
dc.identifier.issn2618-6349
dc.identifier.issue1
dc.identifier.startpage262
dc.identifier.trdizinid1233147
dc.identifier.urihttps://doi.org/10.34083/akaded.1444231
dc.identifier.urihttps://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/1233147
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11480/12942
dc.identifier.volume8
dc.indekslendigikaynakTR-Dizin
dc.language.isotr
dc.relation.ispartofAkademik Dil ve Edebiyat Dergisi
dc.relation.publicationcategoryMakale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.snmzKA_20241107
dc.subjectDin Bilimi
dc.subjectEdebiyat
dc.subjectMevlânâ
dc.subjectMesnevî
dc.subjectMehmed Murad Nakşibendî
dc.subjectHülâsâtü'ş-Şürûh
dc.subjectİnsân-ı kâmil
dc.titleMehmed Murad Nakşibendî’nin Hülâsâtü’ş-Şürûh Adlı Mesnevî Şerhinin 3. Ve 4. Cildinde İnsân-ı Kâmil
dc.typeArticle

Dosyalar

Koleksiyon

TR-Dizin İndeksli Yayınlar Koleksiyonu