Serika'dan Metinlerarasılığa: Abdülkâhir el-Cürcânî Örneği

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.authorGokler, Müfıde
dc.date.accessioned2024-11-07T13:19:09Z
dc.date.available2024-11-07T13:19:09Z
dc.date.issued2022
dc.departmentNiğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
dc.description.abstractMetinlerarasılık, modern dönemde özellikle altmışlı yıllarda Batı’da “intertextuality ”, Doğu’da ise “?????????” (et-tenâs) terimiyle ortaya çıkmış edebî bir terimdir. Terimin klasik Arap edebiyatının ilk dönemlerinden itibaren farklı isimlendirmelerle kendine yer bulduğu görülür. Bu çalışmanın amacı, klasik Arap edebî tenkit geleneğinde serika kapsamında ortaya konan görüşler çerçevesinde Abdülkâhir el-Cürcânî’nin (ö. 471/1078-79) bu kurama yaklaşımını incelemek ve bu kuram çerçevesinde metinlerarasılık terimine karşılık gelen görüşlerini ala almaktır. Bu minvalde çalışma, Abdülkâhir el-Cürcânî’nin edebî eleştiri kapsamında serikaya dair olumlu/olumsuz görüşleri ve bu kurama yaklaşım metotları içerisinde metinlerarasılık kuramını karşılayan görüşleri ile sınırlandırılmıştır. Çalışmada genel olarak Arap edebî tenkit eserlerinde serika kuramı, özel olarak Abdülkâhir el-Cürcânî’nin metinsel ilişkilere karşılık gelen serika ile ilgili görüşleri sunulmuştur. Serika kuramı başta klasik Arap tenkitçileri olmak üzere ilk dönemlerden itibaren bu kuramın seyrine kısaca değinilerek Cürcânî’de nasıl ele alındığı temellendirilmiştir. Aynı zamanda çalışmada tasvîr, örneklendirme ve betimleme yöntemleri ele alınmakla birlikte Cürcânî nezdinde yer bulan kuramı açıklayan örnek verilere de yer verilmiştir. Buradan hareketle de makalenin asıl gayesi olan metinlerarasılık teriminin aslında ilk olarak altmışlı yıllarda modern dönemde ortaya atılmadığı, aksine klasik dönemlerden beri farklı terimlerde zikredildiği ve bu terimi Cürcânî’de serika kuramı karşıladığı hakikatinin temellendirilmesidir. Dolayısıyla Cürcânî'nin metinlerarasılık ile ilgili görüşlerini bu bağlamda irdelemek, kuramın sanatsal değerini ortaya koyma bakımından önemlidir. Öyle ki serikayı, sanatsal üstünlüğü sağlayan bir nitelik olarak değerlendiren Cürcânî, bu kuramın metinlerarasılık ile örtüşen pek çok örneğini zikretmiştir. Cürcânî'nin nazm teorisi odaklı çalışmaları, metinlerarasılık kuramının bu paradigma çerçevesinde değerlendirilmesini gerekli kılmıştır. Bu minvalde o, metinlerarasılıkla alakalı birçok hususa nazm teorisi bağlamında değinmiştir. Metinlerarasılık olgusu, Abdülkâhir el-Cürcânî'nin Delâilü'l-i‘câz ve Esrârü'l-belâga isimli eserlerinde oldukça yaygın bir kullanım olan “????? ?????” (serikât-ı şi‘riyye) kavramı ekseninde irdelemiştir. Cürcânî'nin bu meseleyi oldukça kapsamlı bir biçimde serika terimi altında karakterize ettiğini ortaya koymak çalışmanın temel sorunsalıdır.
dc.identifier.doi10.33460/beuifd.1179697
dc.identifier.endpage417
dc.identifier.issn2148-3728
dc.identifier.issn2148-9750
dc.identifier.issue2
dc.identifier.startpage389
dc.identifier.trdizinid1144051
dc.identifier.urihttps://doi.org/10.33460/beuifd.1179697
dc.identifier.urihttps://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/1144051
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11480/12908
dc.identifier.volume9
dc.indekslendigikaynakTR-Dizin
dc.language.isotr
dc.relation.ispartofBÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ
dc.relation.publicationcategoryMakale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.snmzKA_20241107
dc.subjectBeşeri Bilimler
dc.subjectDil ve Dil Bilim
dc.subjectTenâs
dc.subjectMetinlerarasılık
dc.subjectArap Dili ve Belagatı
dc.subjectAbdülkâhir el-Cürcânî
dc.subjectSerika
dc.subjectMetinsel etkileşim
dc.titleSerika'dan Metinlerarasılığa: Abdülkâhir el-Cürcânî Örneği
dc.typeArticle

Dosyalar

Koleksiyon

TR-Dizin İndeksli Yayınlar Koleksiyonu