Türkçede Emir-İstek Çokluk Birinci Kişi Çekiminin -AlIK Biçimi Üzerine

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.authorSönmez, Mesut
dc.date.accessioned2024-11-07T13:19:35Z
dc.date.available2024-11-07T13:19:35Z
dc.date.issued2023
dc.departmentNiğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
dc.description.abstractÇalışmada çokluk birinci kişi emir-istek çekiminde kullanılan eklerden biri olan -AlIK eki ele alınmıştır. Bu ekin tarihî ve çağdaş Türk yazı dilleri ve Türkiye Türkçesi ağızlarındaki kullanımı örneklendirilmiştir. Ekin yapısı hakkındaki görüşler verilmiş ve bu konudaki görüşümüz belirtilmiştir. Böylece bu çalışmayla - AlIK ekinin hangi sahalarda kullanıldığı bilgisinin ve ekin yapısı hakkındaki görüşümüzün araştırmacıların istifadesine sunulması amaçlanmıştır. -AlIk eki tarihî Türk lehçelerinden ilk olarak Harezm Türkçesine ait bazı eserlerde, daha sonra ise Kıpçak Türkçesi, Çağatay Türkçesi ve seyrek olarak da Osmanlı Türkçesine ait bazı eserlerde görülmektedir. Çağdaş Türk yazı dilleri arasında ise Kazak Türkçesi, Kırgız Türkçesi ve Altay Türkçesi yazı dillerinde görülmektedir. Türkiye Türkçesi yazı dilinde kullanılmazken ağızlarda -AlIK / -alı? biçimlerinde kullanımına rastlanmaktadır. -AlIK ekinin yapısı ve kullanımı ile ilgili mevcut veriler ışığında ekin ilk kısmının hem isteme hem emretme işlevi olan -(G)A(y) ekinden oluştuğu, ikinci kısmının yani -lI kısmının çokluğu, birlikteliği işaretleyen bir ek olduğu, bu kısımdan sonra görülen -K’nin ise bazı zaman ve kip çekimlerinde çokluk birinci kişi için kullanılan -K şahıs ekinin emir-istek çokluk birinci kişi çekiminde görülen biçimi olduğu söylenebilir. Çokluk birinci kişi için kullanılan -K veya sızıcılaşmış biçimi olan -? yazı dillerinde yaygın olmasa da özellikle Türkiye Türkçesi ağızlarında birçok zaman veya kip çekiminde kullanılmaktadır.
dc.identifier.doi10.7827/TurkishStudies.69065
dc.identifier.endpage1970
dc.identifier.issn2667-5641
dc.identifier.issue3
dc.identifier.startpage1961
dc.identifier.trdizinid1247534
dc.identifier.urihttps://doi.org/10.7827/TurkishStudies.69065
dc.identifier.urihttps://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/1247534
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11480/13229
dc.identifier.volume18
dc.indekslendigikaynakTR-Dizin
dc.language.isotr
dc.relation.ispartofTurkish Studies - Language and Literature
dc.relation.publicationcategoryMakale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.snmzKA_20241107
dc.subjectDil ve Dil Bilim
dc.subjectBirinci kişi
dc.subjectek
dc.subjectTürk dili
dc.subjectistek
dc.subjectemir
dc.subjectbirleşik ek
dc.titleTürkçede Emir-İstek Çokluk Birinci Kişi Çekiminin -AlIK Biçimi Üzerine
dc.typeArticle

Dosyalar

Koleksiyon

TR-Dizin İndeksli Yayınlar Koleksiyonu